'Amerikaanse Starbucks-medewerkers zijn de voorhoede van de nieuwe vakbondsbeweging'

Comeback van de vakbond

“We work, we sweat, so give us some respect”, klinkt het van de Amerikaanse Oostkust tot aan Californië. De oude tijden van vakbonden lijken te herleven. Alleen zijn het nu geen fabrieksarbeiders in blauwe overalls die protesteren, maar jonge hippe Amerikanen die hun acties op TikTok en andere sociale media zetten. “Ze demonstreren voor betere arbeidsomstandigheden en ze melden zich dus in grote getale aan bij de vakbond. Dat is eigenlijk best bijzonder, want de vakbond in Amerika is eigenlijk al een tijdje uit”, legt Thomas uit in Uitgelicht.

Het aantal leden van vakbewegingen in de Verenigde Staten is afgelopen decennia flink gekrompen. Dat blijkt uit cijfers van het aantal lidmaatschappen van vorig jaar. Het aantal actieve leden is geslonken tot rond de tien procent van de totale beroepsbevolking, maar nu is er juist een andere trend zichtbaar volgens het overheidsagentschap National Labor Relations Board (NLRB). Meer en meer werknemers zoeken weer aansluiting bij een vakbond. Veelal zijn dat millennials en jongeren uit de jongste generatie, de zogenaamde Gen Z, die sinds midden jaren negentig zijn geboren. “Plotseling is er nu een nieuwe generatie die opstaat”, aldus Thomas.

“Pandemie gaf laatste zetje”

De trend is volgens Thomas goed te verklaren. “Het is een soort optelsom. Jarenlange verslechterde arbeidsomstandigheden in heel Amerika, weinig loonstijging, een verslechterd economisch toekomstperspectief. En dan heeft de coronapandemie eigenlijk het laatste zetje gegeven”. Waar bedrijven miljarden verdienden tijdens de pandemie, kwam maar weinig bij de werknemers terecht. “Bij Starbucks is nu de vlam in de pan geslagen, maar je ziet het ook bij Amazon en bij supermarkten”, licht de correspondent uit Washington toe.

Klassenstrijd

“Er is een klassieke strijd gaande tussen arbeid en kapitaal. Het kapitaal vecht terug door vakbondsvormen te ontmoedigen”, zegt Thomas. Zo bieden bedrijven bijvoorbeeld in de ogen van de werknemers ‘anti-vakbond-propaganda’ aan. Het gaat dan om bedrijfscommunicatie naar medewerkers waarin vakbond lidmaatschappen worden ontraden of afgekeurd. Thomas zelf noemt nóg een maatregel van Starbucks waarmee ze de strijd hard lijken te spelen: “Ze hebben de lonen verhoogd voor alle medewerkers, behalve bij de vestigingen die lid zijn van de vakbond”.

Een zwaluw maakt nog geen zomer

Ondanks dat links Amerika deze recente opleving van arbeidersstrijd lijkt te omarmen, is het nog maar de vraag of de acties van Starbucks-medewerkers massaal worden opgevolgd. "Eén zwaluw maakt nog geen zomer, maar wat je wél ziet is dat deze Starbucksjongeren weer andere werknemers inspireren. Amerikaanse Starbucks medewerkers zijn de voorhoede van de nieuwe vakbondsbeweging."