De EU blundert vooruit: 'We moeten het vetorecht afschaffen, maar dat zal niet gebeuren'

“Helaas is de EU net zo sterk als de zwakste schakel. Dat ligt aan haar aard. Er is altijd een concrete en dwingende reden nodig voordat ‘Brussel’ echt in beweging komt en dan is er altijd een compromis nodig omdat er landen dwarsliggen. Dat zie je nu ook met de oorlog in Oekraïne. Op het gebied van Europese veiligheid liggen al zeker vijftien jaar allerlei plannen klaar, maar pas nu is er voldoende druk op de ketel. Dat komt omdat de lidstaten, de regeringsleiders en de ministers, in de EU aan het stuur zitten. Zij hebben de echte macht. En leiders bewegen alleen als ze het zelf willen of als het echt moet. Bij iedere crisis, ook nu met deze oorlog, wordt altijd het minimale gedaan om te voorkomen dat de Unie kapotgaat. Want dat willen de lidstaten voorkomen. En dus staat het compromis tussen de 27 EU-landen dan altijd centraal.”

Deze week kwam de Italiaanse premier Mario Draghi tijdens een speech in het Europees Parlement met voorstellen om de EU slagvaardiger te maken, waaronder de afschaffing van het vetorecht van de lidstaten. Caroline de Gruyter is het daar zeer mee eens: “Wanneer functioneert de EU sterk? Als er geen unanimiteit vereist is op een onderwerp. Zie bijvoorbeeld handel of landbouw, daarin is Europa een wereldmacht. Maar dat zijn precies die onderwerpen waarover de EU per meerderheid beslist. Daar kan een land als Hongarije dus niet met een veto de boel blokkeren. Maar op het terrein van buitenland kan dat wel, zoals je nu ziet met de sancties op Russische olie.”

We blunderen vooruit

Volgens De Gruyter moet de EU op het terrein van buitenlandbeleid, veiligheid en defensie ook per meerderheid gaan beslissen. “Het Hongarije onder Orbán zal altijd Rusland uit de wind houden. Dat is daarin de zwakste EU-schakel. Van zo’n veto-mechanisme moeten we dus af. Maar dat gaat niet gebeuren, want de lidstaten zullen die controle niet willen opgeven. Een verdragswijziging die daarvoor nodig is, zal ook wel door een veto getroffen worden. Het blijft dus doormodderen. Er is daar zelfs een wetenschappelijke term voor bedacht: ‘failing forward’. Dat is wat de EU doet van crisis tot crisis. We blunderen vooruit.”