Oud-NAVO-chef luidt noodklok over Washington-overleg: 'Toekomst kleinkinderen staat op het spel'

Maandagavond komen Volodimir Zelenski, meerdere EU-leiders, de voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen en NAVO-chef Mark Rutte bijeen in het Witte Huis om met Donald Trump te spreken over de uitkomst van de Alaska-top, die De Hoop Scheffer een flop noemt. Volgens hem is de top "overhaast georganiseerd en niet voorbereid, met een president die maandagavond zus zegt en dinsdagochtend zo".

Heilloze weg

Volgens hem heeft Poetin zich in zijn handen gewreven na afloop van zijn ontmoeting met Trump, omdat de Amerikaanse president lijkt mee te bewegen met zijn criteria voor een staakt-het-vuren. "Vanavond is een station op weg naar de ambitie van Poetin", waarschuwt De Hoop Scheffer. Trump moet worden afgeremd, "zodat hij niet verder gaat op deze heilloze weg".

Het is daarom ook "volstrekt terecht" dat EU-leiders met Zelenski meereizen naar Washington, onderstreept hij. "Het bewijst dat de toekomst van Oekraïne nauw verweven is met onze eigen toekomst in Europa." De Europese leiders "zijn geen diplomatieke lijfwacht".

De oud-NAVO-chef hoopt in ieder geval dat Zelenski en consorten "vanavond iets bij Trump kunnen bewerkstelligen. Dat ze tot hem doordringen dat hij in Alaska echt geen succes behaald heeft en het roer moet omgooien. En omgooien, dat kan Trump ook." Als dat niet lukt, "dan zijn wij als Europa en Oekraïne op onszelf aangewezen. Dan zullen we onze eigen verantwoordelijkheid moeten nemen."

Blik op het verleden

De Hoop Scheffer is het eens met de vergelijking met de München-conferentie van 1938 die Zelenski maakt. Die conferentie ging over de annexatie van Nazi-Duitsland van Sudetenland. Om een nieuwe oorlog te voorkomen, probeerden de toenmalige Britse premier Neville Chamberlain en zijn Franse collega Édouard Daladier Hitler tevreden te stellen.

Tsjechoslowakije werd niet eens uitgenodigd, maar moest het Sudetenland wel afstaan. In ruil beloofde Hitler geen verdere gebiedseisen te stellen. Chamberlain sprak bij terugkomst hoopvol over “vrede voor onze tijd”, maar die vrede bleek van korte duur. Slechts enkele maanden later bezette Hitler de rest van Tsjechoslowakije en niet veel later brak de Tweede Wereldoorlog uit.

Zorgen van Rutte

"Het gebeurt misschien niet over een jaar, maar wellicht over drie, tien of vijftien jaar als we Poetin zijn gang laten gaan", is De Hoop Scheffer stellig. Daarom is de ontmoeting in Washington vanavond "niet te overschatten".

Als Trump met Poetin meebeweegt, is dat mogelijk funest voor de trans-Atlantische relatie in NAVO-verband. "Rutte maakt zich wel degelijk zorgen om een kloof tussen beide kanten van de oceaan, gearrangeerd door Poetin met steun van Trump."

Hij benadrukt: "In mijn kleine zes jaar aan het hoofd van de NAVO heb ik nog nooit dit risico van het uiteendrijven van de Amerikanen en Europeanen meegemaakt."