Hagia Sophia wordt moskee: een symbolische daad van Erdogan?
- Nieuws
- Hagia Sophia wordt moskee: een symbolische daad van Erdogan?
Er is veel ophef over het besluit van de Turkse president Erdogan om van de wereldberoemde Hagia Sophia een moskee te maken. Zelfs Paus Franciscus bemoeide zich ermee. Cultuurtheoloog Frank Bosman snapt het wel, omdat het besluit mogelijk voor meer staat: "Het is ingewikkeld dat Erdogan het imago heeft om een soort sultan te willen zijn van een nieuw Ottomaans rijk, aan het hoofd van een verenigde Arabische wereld", zei hij in Dit is de Dag.
Bosman denkt dat het een 'symbolische daad' is. "Turkije kiest met Erdogan en zijn partij heel duidelijk voor een confessionele staat en niet voor een seculiere staat", vindt hij.
De islamitische opiniemaker Nourdeen Wildeman is het oneens met Bosman: het is geen symbolische daad, denkt hij. "Het gaat er hier puur om dat dit museum weer een moskee wordt. Er zijn heel veel moskeeën in Turkije die voorheen een ander gebruik hadden", stelt hij.
Rechtszaak
In de jaren '30 besloot de Turkse leider Atatürk dat het iconische gebouw in Istanboel, ooit gebouwd als basiliek, een museum werd. Een religieuze groep spande een rechtszaak aan tegen dit besluit en kreeg gelijk. Daarop maakte Erdogan er een moskee van.
Het feit dat de rechter de aanzet gaf is belangrijk voor Wildeman: "De Hoge Raad is geen politiek orgaan. Zij hebben gezegd: de wijziging van moskee naar museum was onrechtmatig. Als je onrecht kan terugdraaien, moet je dat doen, denk ik." Wildeman wijst erop dat de Hoge Raad juist vaak religieuze groepen tegenhoudt: "ze zijn geen facilitator van het beleid van Erdogan", stelt hij.
Christelijke afbeeldingen
Bosman vond het besluit van Atatürk wel slim. Het gebouw is belangrijk voor moslims én christenen, zegt hij: "Het besluit om er een museum van te maken heeft ervoor gezorgd dat noch de islam, noch de christenheid er een definitieve claim op kon leggen, maar wel voor beide partijen het gebouw open kon blijven."
In de Hagia Sophia zijn meerdere christelijke afbeeldingen te zien. Bosman vraagt zich af wat daarmee gaat gebeuren, nu er islamitische gebedsbijeenkomsten zullen zijn. "Worden er gordijntjes voor gehangen, of wordt de witkwast gebruikt?" vraagt hij zich af.
Wildeman gelooft dat de witkwast in de kast blijft. "In de bovenzalen zullen waarschijnlijk gordijnen komen die tijdens het gebed eventjes gesloten worden. In de centrale hal kan dat niet, maar daar zijn ze bezig met bepaalde lichttechnieken waardoor de afbeeldingen tijdens het gebed niet te zien zijn", vertelt hij.
Turkije is heel trots op haar geschiedenis, stelt Wildeman, óók de Byzantijnse geschiedenis toen de Hagia Sophia nog een kerk was. De afbeeldingen zullen niet worden uitgewist.
De Hagia Sophia wordt een moskee. Is dat erg?
Download de NPO Radio 1-app
Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.
Gerelateerd
