Rusland voelt zich door de VS geprovoceerd

“De Russische minister van Buitenlandse Zaken was vrij rustig in zijn reactie”, vertelt Rusland-expert Hubert Smeets in NOS Met het Oog op Morgen. “Lavrov is over het algemeen rustiger dan het Kremlin, maar hij noemde het wel een directe provocatie. Peskov, de woordvoerder van Poetin, waarschuwde het Westen dat het Westen nu ook betrokken kon worden bij de oorlog in Oekraïne.”

Rusland

Smeets denkt dat de milde reactie van Lavrov ook te maken had met het feit dat hij niet aanwezig was in Rusland. “Hij was niet in Moskou. Hij was in het Midden-Oosten. Het kan zijn dat hij niet helemaal op koers lag met het Kremlin. Hij is minder belangrijk dan wij denken. Hij is meer een uitvoerder van het beleid dat in het Kremlin wordt ontwikkeld. Als hij meer op afstand is, kan het zijn dat hij niet goed gebriefd is.”

Oorlog

Gaan deze nieuwe wapens de Oekraïners helpen? “Het versnelt de afloop denk ik niet. Dat komt omdat de Oekraïne geen behoefte meer hebben aan vredesbesprekingen. Dat hadden ze in het begin nog wel. Oekraïners voelen dat er kansen zijn om de Russen terug te dringen uit het gebied dat ze veroverd hebben. Zoals in Cherson. Dat is een hele belangrijke provincie, het is de opening naar de Krim. Als Oekraïne dat terug zou veroveren dan zou het een nieuwe situatie betekenen op het front.”

“De Russen willen doorvechten, omdat ze vinden dat ze nu een beetje voor gek staan. Ze zijn nu bezig met plan C. Het veroveren van de Donbas en het vasthouden van die strook richting Cherson en verder langs de Zwarte Zee. Aanvankelijk dachten ze in vier dagen klaar te zijn en dachten ze onthaald te worden als helden. Vervolgens gooiden ze dat massale offensief op Kiev en Charkov. Dat is allemaal mislukt. En in plaats dat het leidt tot de realiteit zien in de Russische krijgsmacht, leidt het juist tot radicalisering onder de generaals. Althans dat is de informatie die een belangrijke Russische journalist, Andrei Soldatov, in de afgelopen maanden losgepeuterd heeft uit de kringen die hij spreekt.”

Radicalisering

“Er is een sfeer dat je niet moet proberen om aan de onderhandelingstafel te komen. Er is sprake van een diep verlangen om Oekraïne tot capitulatie te dwingen”, legt Smeets uit. “Die journalist heeft op Telegram, de app waar ook veel Russische soldaten zitten, enquêtes gehouden. Die hebben hem tot de conclusie gebracht dat 25 procent van de hogere Russische militairen vindt dat ze door moeten vechten, nog een schepje er bovenop moeten doen om Oekraïne tot volledige capitulatie te dwingen. Maar 6 procent vindt het mooi als de Donbas wordt veroverd. Het betekent geen terugtreding, maar een behoefte om alsnog te winnen. Ook al kost het heel veel doden.”

Wie geeft dan de beslissende stem? “Dat doet Poetin, maar hij heeft de laatste niet zoveel gezegd hierover. Er zijn signalen dat hij er bovenop zit, tot nu toe lijkt het dat hij niet de drijvende kracht is achter de radicalisering in de oorlog in Oekraïne.”

Onderhandelen

“Beide partijen hebben niet zoveel belang bij onderhandelen. De woordvoerder van Poetin dat het niet is uitgesloten. Dat klinkt niet ontzettend gretig als het gaat om onderhandelingen. De Oekraïners hebben er geen belang bij, omdat ze het al meegemaakt hebben. Dat wanneer je onder druk staat van een militair offensief van het Russische leger, je gedwongen wordt om een akkoord te sluiten wat je helemaal niet wil. Dat je vervolgens aan het akkoord gehouden wordt. Dat was het akkoord van Minsk. Het werd in 2015 gesloten, toen Oekraïne eigenlijk op omvallen stond in de Donbas. Daar hebben ze jarenlang spijt van gehad”, vertelt Smeets. “Nu staan ze niet op omvallen en voelen ze zich gesterkt door de steun vanuit Europa, al helemaal door de steun van de VS en Canada. Dus Oekraïne heeft niet zo heel veel verlangen naar onderhandelingen, maar als het Kremlin het zou willen dan kunnen ze niet zeggen: dat doen ze niet.”

“Dit gaat lang duren. Ik wil de luisteraars niet somber maken. Ik baseer me nu op een hele harde Russische generaal, Vladimir Shamanov. Vorige gaf hij een heel lang interview met Russische journalisten. Daarin zei hij dat de denazificatie en demilitarisatie van Oekraïne vijf tot tien jaar gaat duren. Daarna, zegt hij, om de Oekraïners in het gareel te krijgen en de oude situatie te krijgen, zal het nog wel een tot twee generaties overheen gaan. Twintig tot veertig jaar, aldus generaal Shamanov. Ik denk niet dat hij helemaal ongelijk heeft. De haat aan de Oekraïense kans naar Rusland is zo groot dat het grootste gedeelte van de bevolking zich niet zal neerleggen bij een eventuele militaire overwinning van Rusland.”