Opnieuw geweldsescalatie in Syrië: 'Er dreigt dit keer een grotere oorlog'

Etnische spanningen

De escalatie begon met een vervalste audioclip waarin een Druzische leider zogenaamd de islamitische profeet Mohammed beledigde. Maar de onrust broeide al langer. "De nieuwe machthebbers in Damascus zijn wantrouwig tegenover de Druzen", legt Bouzerda uit.

"Er waren eerder al arrestaties in Druzische dorpen. Binnen deze gemeenschap zijn er leiders die voorzichtig naar Israël kijken, wat de verdeeldheid aanwakkert", vertelt de Midden-Oostenkenner. "Na de machtsovername door de huidige regering vorig jaar in Syrië ontstond er verdeeldheid. Een grote groep Druzen heeft inmiddels een soort overeenkomst met Damascus bereikt. Maar er is ook een machtig blok, geleid door oud-Assad-generaals, goed bewapend, dat juist de samenwerking met Tel Aviv zoekt."

Losgeslagen pro-regeringsmilities

"De burgeroorlog in Syrië heeft allerlei milities voortgebracht. De huidige regering heeft in naam een nationaal leger", licht Bouzerda toe. "Maar in de praktijk trekken veel van die mannen, die de afgelopen jaren tegen Assad en soms tegen elkaar vochten, hun eigen plan. Het lijkt er nu opnieuw op dat Damascus totaal niet in staat is om loyale gewapende groepen te controleren. Dat is een gevaar dat de staat ongeloofwaardig maakt."

De autoriteiten proberen wel te de-escaleren. Ze zoeken met name hulp bij loyale Druzische groepen, die nu weer de wapens tegen hun eigen eigen geloofsbroeders hebben opgepakt.

Bouzerda maakt zich ook zorgen, maar zegt: "President Sharaa heeft al vaker bewezen een soort politieke Houdini te zijn. Hij zal het niet van een machtige staatsapparaat moeten hebben, maar voornamelijk zijn intuïtie."

De factor Israël

Afgelopen maand reisde een delegatie Druzische geestelijken naar Israël voor overleg. Volgens de VPRO-journalist past dat in een groter strategisch spel. "Israël maakt geen geheim van zijn ambitie om steeds meer gebieden langs de grens, zoals de Golanhoogten, te controleren. De banden met Syrische Druzen zijn daar een puzzelstuk in, want die wonen in dat felbegeerde grensgebied."

Maar Bouzerda voegt daaraan toe: "Het is ook zo dat de Druzen binnen Israël, die een belangrijk onderdeel vormen van het leger en de Israëlische samenleving, graag willen dat hun regering in Tel Aviv opkomt voor hun geloofsgenoten. In Tel Aviv wordt goed geluisterd naar deze minderheid. Ze leveren altijd loyale soldaten voor Israël."

De Druzische gemeenschap zelf is verscheurd. "Sommigen blijven loyaal aan Damascus, anderen zoeken steun bij Israël. Maar de gewone Druzen moeten vooral overleven. Er zijn duizenden op de vlucht geslagen. Zij staan letterlijk in de vuurlinie", besluit Bouzerda.