Steeds meer kinderen verliezen vingers door vuurwerk: 'Een cobra is als spelen met een handgranaat'

Hand- en plastisch chirurg Ernst Smits van het Erasmus MC, die veel van deze ernstige verwondingen behandelt, vertelt over de verwondingen die hij ziet. "Wat je ziet is eigenlijk heel heftig letsel", legt hij uit. "Als bijvoorbeeld een kind binnenkomt samen met de familie, maken we röntgenfoto's van de longen om te kijken of ze geen klaplong hebben, door de druk van het vuurwerk. De trommelvliezen worden in gaten gehouden. De oogarts komt kijken. Dan proberen wij als handchirurgen te redden wat er te redden valt."

Smits beschrijft hoe de situatie in de afgelopen jaren verslechterd is. "Over de afgelopen jaren zie je de trend voortzetten. De patiënten worden jonger, en het vuurwerk wordt heftiger, waardoor wij steeds minder kunnen reconstrueren", zegt hij. "We proberen te redden wat er te redden valt, maar het vuurwerk maakt het steeds moeilijker. Soms valt er eigenlijk niet veel meer te redden."

Jonge slachtoffers

Het aantal jonge slachtoffers is alarmerend. Waar het gemiddelde van eerdere jaren rond de 20 jaar lag, is dat dit jaar gezakt naar 13 jaar. "Dit jaar hebben we al meer patiënten binnen, en de daling zet flink door. We zien kinderen die niet in de gaten hebben hoe gevaarlijk vuurwerk kan zijn", zegt Smits. Vaak gaat het om kinderen die spelen met bijvoorbeeld zogenaamde 'cobra's', die ze zien als speelgoed of statussymbool. "Als een kind met een cobra speelt, dan speelt het eigenlijk met een handgranaat", aldus Smits.

Bewustwordingscampagne

De bewustwordingscampagne die de Nederlandse Vereniging voor Handchirurgie is gestart, richt zich op twee groepen: de jongeren zelf en hun ouders. Smits legt uit: "We proberen de jongeren te bereiken via influencers, omdat die een groot bereik hebben in deze doelgroep. De tweede groep is de ouders. Door met hun kinderen in gesprek te gaan, hopen we het bewustzijn te vergroten over hoe gevaarlijk vuurwerk is."

De campagne omvat onder andere het verspreiden van truien van een populair kledingmerk, Four. De tui mist een mouw. "Die mouw symboliseert het verlies van een hand door vuurwerk", legt Smits uit. "We proberen met deze actie de jongeren bewust te maken van de gevolgen die vuurwerk kan hebben. De boodschap is simpel: dit kan jouw hand zijn."

Spijt

Smits merkt ook dat veel jongeren pas na het ongeluk spijt hebben van hun handelen. "Vaak is er spijt bij de jongeren, maar ook bij de omgeving, zoals oudere broers of buurtgenoten die het vuurwerk hebben gegeven. Soms vinden ze het op straat, maar wat wij steeds vaker zien, is dat ze geen idee hebben van hoe gevaarlijk het is", zegt Smits.

Verwachting

Ondanks de campagne verwacht Smits dat het aantal slachtoffers, met de feestdagen in zicht, nog verder zal stijgen. "We hopen dat de campagne mensen aanspreekt en ze beseffen hoe gevaarlijk vuurwerk is. En dat we dus minder slachtoffers zien. Maar de voortekenen zijn niet goed", zegt hij.