Vijf vragen over nieuwe teststraten voor ‘Testen voor Vertrek’

1. Waarom moeten er speciale teststraten komen voor vakantiegangers die zich in juli en augustus gratis mogen laten testen voordat ze op vakantie gaan?

"Voor de huidige teststraten voor evenementen is kennelijk al eerder een overeenkomst gesloten met een ondernemer. Ik weet niet precies wat er in die overeenkomst staat, maar mogelijk is daarin niet voorzien in testen voor reizigers."

2. Waarom is het niet mogelijk om de afgesproken punten in zo'n aanbesteding achteraf aan te passen?

"In de meeste gevallen staat de aanbestedingswetgeving in de weg dat een eenmaal aanbestede overeenkomst later ingrijpend mag worden gewijzigd of uitgebreid. Dat heeft te maken met een van de belangrijkste regels van het aanbestedingsrecht, waarbij alle ondernemers op dezelfde wijze moeten worden behandeld en dezelfde kansen moeten krijgen. Dat betekent ook dat de overheid de meeste goederen of diensten die het inkoopt binnen heel Europa moet aanbesteden, zodat alle ondernemers die kunnen leveren een eerlijke kans krijgen. Het ministerie mag deze nieuwe testraten voor reizigers dus niet zomaar onder een bestaande overeenkomst schrijven, maar moet het weer binnen heel Europa aanbesteden."

3. Hoe komt een aanbesteding als deze nou doorgaans tot stand?

"Daar zijn veel verschillende manieren voor. De meest simpele manier is dat een aanbesteder via een mededeling op een Europees aankondiging-platform bekendmaakt wat hij wil hebben, in dit geval dus teststraten. Als er sprake is van enorme spoed, waardoor het doorlopen van de normale procedure te veel tijd in beslag neemt, kan er bij hoge uitzondering een uitzondering worden gemaakt."

4. Ministers vrezen dat als de testcapaciteit wél zou worden ingezet voor reizigers, dit zou kunnen leiden tot juridische procedures van testaanbieders die destijds niet hebben ingeschreven op de aanbesteding. Maar in hoeverre wegen die mogelijke procedures van testaanbieders nou op tegenover het bijplaatsen van dure, nieuwe teststraten?

"Dat kun je je zeker afvragen. Maar als het ministerie hier geen aanbestedingsprocedure zou volgen, terwijl dat volgens de aanbestedingswetgeving dus wél moet, kan de rechter in het meest vergaande scenario bepalen dat het ministerie alsnog de aanbesteding moet doorlopen. Dat leidt dan tot veel extra kosten en tijdsverlies."

5.Een heel ander punt is dat de ministeries voor hulp bij de aanbesteding van 'Testen voor Vertrek' dezelfde stichting in de arm hebben genomen als bij 'Testen voor Toegang', namelijk: 'stichting Open Nederland'. Vanwege het korte tijdpad is de opdracht direct verstrekt aan deze stichting, zonder daarvoor een aanbesteding te doen. Ministers geven zelf toe dat dit deel van de opdrachtverlening daarmee mogelijk onrechtmatig is. Hoe kijkt u hier tegenaan?

"Voor het advieswerk kan inderdaad ook aanbestedingsplicht gelden, als het boven de financiële drempel zit. Kennelijk heeft het ministerie deze aanbestedingsprocedure voor het advieswerk niet gevolgd. Misschien werd gedacht dat er in dit geval sprake was van hoge spoed, maar realiseren de ministers zich achteraf dat er toch niet aan die strenge regels is voldaan."