Eerwraak: 'Ik moest hen vermoorden om de eer van mijn familie te herstellen'

Eerwraak of eermoord?

Iemand mishandelen, bedreigen of zelfs vermoorden omdat de eer van je familie op het spel staat: eergerelateerd geweld komt ook in Nederland voor, maar meestal zonder dodelijke afloop. "Het aantal zaken blijft wel toenemen", vertelt misdaadjournalist Noa van Oostrom. "Het afgelopen jaar telde de politie 8 procent meer geweldsconflicten die werden gepleegd omdat de eer van de familie beschadigd zou zijn." In 2023 waren er 620 meldingen van eergerelateerd geweld en in 2024 gaat het om ongeveer 670 meldingen.

Eerwraak of eergerelateerd geweld gaat in de meeste gevallen om bedreiging, belaging en mishandeling, legt Van Oostrom uit. "We spreken over eergerelateerd geweld, omdat geweld gemotiveerd door het schenden van de familie-eer lang niet altijd dodelijk afloopt", legt Janine Janssen van het Landelijk Expertisecentrum Eergerelateerd Geweld uit. Celal Altuntas is het met Janssen eens: "Met de term 'eerwraak' praat je het onbewust goed. Alsof het een vergeldingsactie is. Bij eermoord gaat het om het motief van de dader."

'Ik moet de eer van mijn familie te herstellen' 

Op 15-jarige leeftijd kreeg Celal Altuntas de opdracht om twee mensen te vermoorden om zo de eer van de familie te herstellen. "Twee verre neven van mij waren vermoord", vertelt Altuntas. "Die neven van mij heb ik nog nooit gezien, maar ze zijn wel mijn familie. Uiteindelijk had de familie besloten: er moet een vergelding komen", legt Altuntas uit. De familie van Altuntas had aan zijn vader gevraagd om een van zijn zoons op te offeren voor de vergelding. "In de ogen van de stam is dat juist een eer", vertelt Altuntas.

Altuntas legt uit hoe zijn familie besloot dat hij de eermoord moest plegen: "Ik was een stoere jongen en ik was minderjarig en geen kostwinner." De vader van Altuntas besloot, zonder de mening van zijn zoon te vragen, dat hij de eer ging herstellen. "Ik was een kind, dus ik wilde er helemaal niets mee te maken hebben", vertelt hij. "Ik was niet zo druk met eer. Ik was vooral bezig met voetballen."

Uiteindelijk hoefde Altuntas de eer van de familie niet te herstellen, vanwege een conflict over de financiën. "Mijn vader stelde mijn familie voor de keuze: als mijn zoon het gaat doen, moeten jullie hem onderhouden als hij vrijkomt", vertelt Altuntas. "Daardoor trok mijn familie zich terug en toen zei mijn vader: 'Wijs dan maar iemand anders aan.'"
 

Eercultuur 

De eercultuur is volgens Altuntas iets onbegrijpelijks voor mensen die niet zijn opgegroeid in een omgeving waar eer een grote rol speelt. "De familie wil geen gezichtsverlies lijden, dus dan offeren ze iemand op voor de eer van de rest", vertelt Altuntas. Janssen legt uit dat het een groepsconflict is: "Men voelt zich in het recht staan om dissidente familieleden tot orde te roepen." Deze conflicten gaan volgens Janssen vaak over het kiezen of verlaten van partners. "Als er roddels de ronde doen van: ‘Dat meisje gedraagt zich niet netjes’, dan kan dat heel schadelijk zijn."

Altuntas sprak voor zijn boek over eerwraak met verschillende daders. "Aan het einde hebben ze spijt", vertelt hij. Zo sprak hij met een dader die onder druk van zijn familie een eermoord pleegde: "Toen hij vrijkwam, was er niemand. Zijn familie was niet voor hem in Nederland gebleven." Altuntas hoopt met zijn verhaal jonge jongens bewust te maken: "Besef dat de kans groot is dat als het gebeurt, je er straks alleen voor komt te staan."

Moord op 18-jarige Ryan  

Binnenkort doet de rechter uitspraak in de zaak die ons allemaal schokte: de moord op de 18-jarige Ryan. Ryans lichaam werd in mei vorig jaar gevonden in ondiep water in de buurt van Almere. In de loop van de tijd kwamen er gruwelijke details naar buiten over de moord; zo zouden de daders haar keel dicht hebben geknepen en haar hebben vastgebonden met tape. Haar vader en broers worden verdacht van de moord en justitie eist een celstraf van 25 jaar onvoorwaardelijk tegen de vader en een straf van 20 jaar tegen de broers.

"Ryan zou zich in de ogen van de familie te westers hebben gedragen", legt Van Oostrom uit. "Al snel werden de twee broers opgepakt voor mogelijke betrokkenheid en de vader van Ryan vluchtte vrijwel direct naar Syrië." In brieven aan verschillende Nederlandse media bekent de vader dat hij de moord op Ryan heeft gepleegd. In 2026 wordt er uitspraak gedaan in deze zaak: "Mocht er een veroordeling komen, dan is het wel de grote vraag of de vader die straf ooit uit gaat zitten, want hij zit vermoedelijk in Syrië, en daar hebben wij geen uitleveringsverdragen mee."

Benieuwd naar het hele verhaal van Celal Altuntas over de opdracht die hij kreeg voor eermoord? Of hoor je graag nog meer over eerwraak? Beluister dan de nieuwste aflevering van Het Misdaadbureau in de NPO Luisterapp of op Spotify.