Belastingdienst controleerde mensen met tweede nationaliteit extra streng

Nieuws en Co sprak erover met Pieter Omtzigt, Tweede Kamerlid voor het CDA en al jarenlang bezig met misstanden bij de Belastingdienst.

Liever luisteren?

Tweede nationaliteit

Het hebben van een tweede nationaliteit was een van vijf criteria waarop de fiscus selecteerde voor een extra controle, schrijven RTL en Trouw. Volgens de Belastingdienst zijn met deze werkwijze 11.000 mensen met een dubbele nationaliteit strenger gecontroleerd dan andere burgers.

Vanaf 2014 wordt de tweede nationaliteit niet meer geregistreerd in de Basisregistratie Personen. In een brief aan de Tweede Kamer zeggen de staatssecretarissen Vijlbrief en Van Huffelen dat er sinds 2015 geen extra controles meer zijn van aangiften van mensen met tweede nationaliteiten.

Tot op heden worden wel mensen zonder de Nederlandse nationaliteit die hier belastingplichtig zijn door het systeem geselecteerd voor extra controle. Deze extra controle bij de inkomstenbelasting stopt per 15 mei aanstaande, beloven Vijlbrief en Van Huffelen. Dat had eigenlijk al in eind 2019 uit de systemen gehaald moeten worden, maar dat is dus niet gelukt.

Hoeveel mensen hierdoor extra zijn gecontroleerd is niet duidelijk. Ook is niet duidelijk op welke nationaliteiten er al die jaren extra is gecontroleerd.

Dubbele standaard

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt is er niet over te spreken dat na het dossier over de kinderopvangtoeslag er nu weer problemen zijn met de belastingdienst:

"De Belastingdienst heeft zich weer niet aan de wet gehouden en dat wordt een patroon. De journalisten moesten het weer blootleggen en dat kan niet. Als zoiets toch gebeurt, moet de toezichthouder meteen op de hoogte gesteld worden en die was wederom niet geïnformeerd.''

Een geval van dubbele standaard, volgens Omtzigt: "De Belastingdienst gaat er ook vanuit dat als je zelf een fout in je aangifte opmerkt, je een nieuwe belastingaangifte indient en niet wacht tot zij het opmerken. Het lijkt er nu op dat ze andere regels voor zichzelf hebben dan voor de burgers van Nederland."

Etnisch profileren

Dat er bij de controles niet alleen op nationaliteit maar ook op ras of etnische afkomst is geselecteerd, wordt door de Belastingdienst ontkend. De Autoriteit Persoonsgegevens doet hier sinds vorig jaar onderzoek naar. Verschillende mensen hebben klachten ingediend over etnisch profileren.

Een tweede onderzoek naar de gang van zaken bij de Belastingdienst wordt gedaan door de Auditdienst Rijk. Die dienst onderzoekt hoe de selectieregels en criteria voor extra controles op belastingbetalers ooit tot stand zijn gekomen en of zij wel wettelijk zijn.

"Etnisch profileren keuren wij ten strengste af", herhalen Vijlbrief en Van Huffelen in hun brief van vandaag. Ook onderscheid maken op grond van nationaliteit vinden zij onwenselijk. Er moet een explicite wettelijke grondslag zijn voordat de Belastingdienst naar nationaliteit mag kijken.

Kinderopvangtoeslag

Uit eerdere berichtgeving van Trouw en RTL over de misstanden bij de kinderopvangtoeslag bleek dat bij veel gezinnen die onterecht als fraudeur werden behandeld, sprake was van een tweede nationaliteit.

Dat deze mensen streng werden aangepakt heeft daar niet mee te maken, zegt de Belastingdienst. In deze gevallen werd alleen gekeken of ouders de Nederlandse nationaliteit hadden, omdat zij anders geen recht op de toeslag hebben. Of dat klopt moet uit de verschillende onderzoeken blijken.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.