Straatintimidatie strafbaar: werkt het verbod écht?

Volgens de gemeente Rotterdam werkt het verbod bewustzijnverhogend: “Het feit dat het strafbaar is, geeft een duidelijk signaal af.” Maar of de wet ook daadwerkelijk leidt tot straffen? Dat valt tegen. Sinds de invoering zijn er landelijk slechts twintig veroordelingen geweest, blijkt uit cijfers van de Raad voor de Rechtspraak. De meeste daders kregen een geldboete.

Strafrechter Jacco Janssen leidde de eerste zaak en zag hoe lastig het is om tot een veroordeling te komen. “De bewijsvoering moet waterdicht zijn. Dat lukt alleen als boa’s er echt bovenop zitten.” Daarom zetten steeds meer steden nu undercoverboa’s in. Een proef in Utrecht levert al waardevolle inzichten op.

Toch ligt de oplossing niet alleen in de rechtszaal, zegt Yasmine Bentoumya van FairSpace. De organisatie traint burgers én boa’s in hoe ze kunnen reageren op straatintimidatie. “De meeste incidenten worden niet vervolgd, dus is het cruciaal dat omstanders weten wat ze kunnen doen.”

In de trainingen leren deelnemers hoe ze een situatie kunnen de-escaleren, bijvoorbeeld door af te leiden, hulp in te schakelen of na afloop het slachtoffer aan te spreken. Ook aandacht voor het juiste moment om in te grijpen, en hoe je dat veilig doet, speelt een grote rol. “Zelfs kleine handelingen kunnen het verschil maken”, zegt Bentoumya. “Niet iedereen hoeft een dader aan te spreken, maar laten zien dat je het zag en niet oké vond, helpt al.”

FairSpace traint ook handhavers. Zij worden geacht in te grijpen, maar krijgen zelf ook regelmatig met intimidatie te maken. “Het is belangrijk dat ook zij leren hoe je voorkomt dat je het trauma van een slachtoffer vergroot. Reageren met begrip is net zo belangrijk als optreden tegen de dader.”

Luister nu naar de volledige aflevering van Het Misdaadbureau op NPO Radio 1.