Tien jaar duisternis werd dinosauriërs noodlottig

Lang werd gedacht dat de komeet die 66 miljoen jaar geleden in Mexico insloeg de aarde wekenlang donker en koud maakte. Nieuw onderzoek dat deze week in vakblad Geophysical Research Letters staat, laat nu zien dat het wel zo’n tien jaar heeft geduurd. De onderzoekers komen tot die conclusie door uitgebreide computersimulaties waarin ze allerlei aspecten over onder meer de atmosfeer en de oceanen aan elkaar koppelden. Ze stellen dat de komeet niet alleen stof, maar ook zwavelhoudende deeltjes de atmosfeer in slingerde. Deze druppeltjes blokkeerden net als het stof het zonlicht, maar bleven veel langer hangen.

Temperatuur daalde met 26 graden

Het nieuwe beeld is ijzingwekkend. De gemiddelde temperatuur daalde in de tien duistere jaren met 26 graden Celsius en zelfs in de tropen was het maar zo’n vijf graden. In de eerste jaren lag de gemiddelde temperatuur zelfs onder het vriespunt. Door gebrek aan licht stierven veel landplanten en later bezweken ook de grote planteneters en vervolgens de vleeseters. De poolkappen groeiden en doordat het koude water aan het oppervlak van de oceanen naar beneden zakte, kwam warmer water naar boven. Dit leidde tot een overdaad aan algen. Hierdoor raakte het ecosysteem van de zeeën ontregeld en stierven ook de grote zeedieren uit. Driekwart van de soorten stierf uit.

Toen het klimaat zich 30 jaar na de inslag had hersteld, was het tijdperk waarin de grote dinosauriërs over de aarde heersten definitief voorbij. Nieuwe soorten kregen alle ruimte. Onder hen bevonden zich de voorouders van de vogels (kleine dinosauriërs), maar ook de tot dan toe onaanzienlijke groep van de zoogdieren profiteerden.

Julia Brugger, Georg Feulner en Stefan Petri. Baby, it's cold outside: Climate model simulations of the effects of the asteroid impact at the end of the Cretaceous. Geophysical Research Letters, 16 januari 2017.