Dierentuin Artis gaat 's nachts helemaal op zwart

Wie Amsterdam nu 's nachts vanuit de lucht bekijkt, ziet op de plek van Artis een 'zwart gat'. "Het was niet eenvoudig om van Artis een 'Urban Dark Sky Place' te maken", zegt Savitri Groag. Als manager duurzaamheid is zij twee jaar bezig geweest om te inventariseren waar overal verlichting zit en hoe die aan te passen of uit te zetten is. "Sommige lampjes moeten gewoon aanblijven vanwege de veiligheid. Andere – verrassend felle – verlichting zit bijvoorbeeld op koelkasten in de horecagelegenheden. Die kun je dus ook niet zomaar uitzetten, zonder dat het voedsel bederft."

Geen melkweg

Maar inmiddels is het dus gelukt: Artis is 's nachts donker genoeg om een erkenning te krijgen van de Dark Sky Association. Nou moet je niet meteen denken dat je in Artis dezelfde ervaring krijgt als in de andere twee officiële 'Dark Sky Parks' in ons land: NP Lauwersmeer en de Boschplaat op Terschelling, waar je op heldere nachten de melkweg kunt zien. Groag: "We zitten nu eenmaal midden in een fel verlichte stad. Maar daarmee kunnen we wel goed laten zien wat de waarde van duisternis is, voor de dieren van Artis, maar ook voor de vogels, vleermuizen en insecten uit de stad, die rond de schemering massaal op ons donkere park afkomen."

Licht verblindt

Licht verblindt, terwijl de duisternis juist erg verhelderend kan zijn voor mensen, stelt de maakster van de speciale nachtelijke audiotour, Marjolijn van Heemstra. "We zijn extreem visuele wezens en zijn ook nog eens verleerd om andere zintuigen te gebruiken. We brengen onze kinderen met nachtlampjes naar bed en vertrouwen ook de rest van ons leven op verlichting. Maar als je hier in donker Artis staat, dan wen je echt heel snel aan het donker. Sterker nog: als je hier een lantaarnpaal neer zou zetten, zou je maar een heel klein verlicht stukje zien en daarachter juist niets meer."

Ook in de aanstaande roman 'Nachtgids' van Van Heemstra, spelen onze dubbele gevoelens rond het duister een hoofdrol. De schrijfster nodigt iedereen dan ook uit om weer wat vaker op zoek te gaan naar die bijzondere, volgens haar mooiste 'diersoort' van Artis: Nox sinistra. Speciaal voor liefhebbers heeft de dierentuin een aantal nachten aan de openingstijden toegevoegd.