Binnenland

We weten hoe Nederland er duizenden jaren geleden uitzag, en wel door deze ruïnes

foto: Rob Buiterfoto: Rob Buiter

Nieuws
We weten hoe Nederland er duizenden jaren geleden uitzag, en wel door deze ruïnes

Wat hoor je in Nederland ten tijde van de ijstijd, wanneer hier mammoeten en leeuwen rondstruinen? Hoe klinkt een middeleeuws bos, waar de laatste beren hun best doen om de opkomende mens te overleven? Kortom: welke natuurgeluiden zijn verdwenen en verschenen in de afgelopen 100 duizend jaar? Dat hoor je in de Vroege Vogels-podcast 'Zo Klonk Nederland'. Met in aflevering 5: het veen dat zich uitbreidt in ons land, en hoe de Romeinen het landschap hier veranderen.

#5 - Zo klonk Nederland afl. 5: oprukkend veen en binnenvallende Romeinen - Zo klonk Nederland: Van mammoet tot halsbandparkiet

Het is 4.000 jaar geleden. De oorspronkelijke jagers-verzamelaars hebben zich gemengd met de vrij recent gearriveerde boeren. Iedereen is nu boer. Vooral de relatief hoge en droge oostelijke helft van ons land wordt bewoond. Her en der worden loofbossen gekapt om plek te maken voor boerderijen, akkers en weiden.

Het westen wordt steeds natter. Dat komt onder andere door de nog steeds stijgende zeespiegel. Die stuwt het grondwater omhoog. Hierdoor ontstaan uitgestrekte veengebieden, waar de mens weinig te zoeken heeft, maar waar het een paradijs is voor vogels als kraanvogels, watersnippen en korhoenders. Het veengebied blijft zich uitbreiden, totdat zo'n 2,5 duizend jaar geleden meer dan de helft van ons land onder een laag van veen ligt.

Opmars Romeinen

En dan marcheren er zo'n 2000 jaar geleden goed getrainde beroepssoldaten het zuiden van ons land binnen: Romeinen. Zij zorgen voor een flinke verandering van ons landschap. Ze graven kanalen, leggen dammen aan, maken wegen en stampen de eerste steden uit de grond. Ze wonen vooral in het rivierengebied in het midden van ons land.

Pingo-ruïnes

Nu we bij de vijfde aflevering van 'Zo Klonk Nederland' zijn aanbeland, kun je je afvragen: hoe weten die podcastmakers eigenlijk hoe het landschap er duizenden jaren geleden uitzag? Nou, daarvoor moet er een kijkje genomen worden in pingo-ruïnes.

In de laatste ijstijd was de grond permanent bevroren. Op plekken waar het grondwater omhoog komt, ontstaan ijsheuvels, ook wel pingos genoemd. Toen het warmer werd smolten deze ijsheuvels en bleven diepe meren achter: pingo-ruïnes.

Vervolgens vulden deze zich in duizenden jaren met zand, dode planten en stuifmeel. Op die manier ontstond een archief van het landschap. Stuifmeel is namelijk toe te schrijven aan een bepaalde plantensoort, en de laagjes kun je dateren. Geoloog Wim Hoek doet onderzoek naar pingo-ruïnes, zelfs waarschijnlijk in de diepste ter wereld. Daarover vertelt hij zondagochtend in Vroege Vogels.

Vroege Vogels: iedere zondagochtend van 07.00 tot 10.00 uur.

Vroege Vogels is hét programma over natuur en milieu. Op zondagochtend te beluisteren op NPO Radio 1 en vrijdagavond te zien op NPO 2. Like Vroege Vogels op Facebook of volg het programma op Twitter of Instagram.