Vroege Vogels en Zembla over het bos als brandstof

Klimaatakkoord

Op 12 december 2015 beloofden 195 landen in het bindende klimaatakkoord van Parijs alles op alles te zetten om te voorkomen dat de aarde – als gevolg van menselijk handelen – met meer dan 2 graden opwarmt. Ook Nederland zette zijn handtekening. Drastische maatregelen zijn noodzakelijk om ook daadwerkelijk ons aan die afspraken te kunnen houden. Daarom heeft minister Henk Kamp van Economische Zaken met meer dan veertig partijen een energie-akkoord gesloten. Zowel energiemaatschappijen als natuur- en milieuorganisaties zetten hun handtekening. Nederland belooft in 2020 14% duurzame energie te produceren. Zonne- en wind energie, maar ook energie op basis van houtige biomassa.

Bossen

Het verbranden van hout zou klimaat neutraal, ofwel milieuvriendelijk, zijn, omdat de CO2 die erbij vrijkomt, uiteindelijk weer wordt opgenomen door een herplante boom. Tegenstanders zeggen: de bossen staan al onder druk. En het duurt bovendien decennia voordat de aangeplante bomen groot genoeg zijn om die CO2 op te slaan. Als ze al geplant worden. En hoe zit het met de biodiversiteit?

De Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen publiceert in 2015 een kritisch visie document over biobrandstof. Een van de auteurs is professor Martijn Katan. Volgens hem is hout helemaal geen effectieve brandstof.

Biowarmte

Maar in Nederland schieten ondertussen de biowarmte centrales als paddestoelen uit de grond. Deze zouden draaien op resthout waar je verder niks mee kunt: afval uit de bouwindustrie, of takken die overblijven na het uitdunnen van bossen. Maar is er in Nederland wel voldoende van dit resthout om deze centrales te voeden? Of verruimt de honger naar hout het begrip dunningshout?

In Vroege Vogels vertelt ZEMBLA verslaggever Ton van der Ham over de paar dagen die hij is opgetrokken met Leffert Oldenkamp in het bos. Oldenkamp is een gepensioneerd bosbouwer met een lange staat van dienst bij Staatsbosbeheer. Het valt hem op dat het hout dat bestemd is voor de biomassacentrales niet alleen bestaat uit kleine takjes.

Bijstook

Opgeteld is de vraag naar hout van al die kleine lokale initiatieven al enorm. Te groot om vanuit Nederland in te voorzien. Maar de bulk van de vraag naar hout komt straks van kolencentrales. Kolencentrales krijgen de komende jaren 3,6 miljard euro subsidie om houtpallets bij te stoken. Dat zijn samengeperste houtkorrels die met grote containerschepen worden ingevoerd uit de Baltische Staten, het zuidoosten van de VS en Canada.

Vooral over dit grootschalige gebruik van hout voor energie, is veel discussie. De Nederlandse minister van Economische Zaken, Henk Kamp, zei eerder dat de bijstook in kolencentrales de enige manier is om de target van 14 % duurzame energie in 2020 te halen. En dat terwijl een meerderheid van de Tweede Kamer eind vorig jaar nog heeft besloten dat het afgelopen moest zijn met deze omstreden subsidies. De Kamer was woest. D66 Tweede Kamerlid Stientje van Veldhoven reageerde hierop al eens in een uitzending van Vroege Vogels.

Luister naar het interview met Stientje van Veldhoven:

ZEMBLA onderzoekt in het zuidoosten van de Verenigde Staten wat de gevolgen zijn van de massale bijstook van hout in Europese kolencentrales.

Elke zondagochtend hoor je in Vroege Vogels op NPO Radio 1 nog meer over de natuur in Nederland en ver daarbuiten. Het programma wordt uitgezonden tussen 7.00 en 10.00 uur. UItzending van Zembla 'Bos als Brandstof' is woensdag 22 maart 2017 om 21.15 uur op NPO2.