Doorgaan met het dragen van mondkapjes? 'Moeilijk vol te houden onder dwang'

Vaccinatie en mondkapje?

Nu de vaccinatiecampagne op stoom komt zijn er steeds meer vragen over het dragen van een mondkapje, vertelt epidemioloog Rilana Wessel in Blok&Toine. "Hoewel het logisch is dat die vragen er zijn, is het wel belangrijk dat iedereen zijn mondkapje blijft dragen, we weten nog niet alles en daarom wordt het zekere voor het onzekere genomen."

Mensen die nog geen vaccin hebben gehad zijn namelijk nog steeds erg vatbaar voor het virus legt Wessel uit. "Daarnaast zijn de mensen met het vaccin ook niet 100% beschermd tegen het virus, het risico is er altijd. Daarom moeten mondkapjes gedragen worden tot er anders besloten wordt."

Gedrag onder dwang

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Niet alleen de hoge vaccinatiegraad zorgt voor twijfel, nu de versoepelingen in rap tempo worden aangekondigd wordt door sommige mensen sneller de grens opgezocht met maatregelen die nog in stand blijven, zoals het mondkapje. Dat komt volgens hoogleraar psychologie Sander Koole door een specifieke vorm van gedragssturing; gedragssturing onder dwang.

"Je kan iemand iets laten doen door hem of haar te verplichten of dwingen. Wanneer je dat zo aanpakt lijkt dat in eerste instantie effectief, maar het is niet lang houdbaar." Dit van buitenaf opgelegde gedrag wordt door mensen niet eigen gemaakt of gezien als legitiem, vertelt Koole. "Wanneer mensen die iets zijn gaan doen onder dwang een klein beetje meer ruimte krijgen, wijken ze vaak snel van het gedrag dat ze moesten vertonen af." Kijkend naar de periode van nu, met steeds minder maatregelen terwijl de mondkapjesplicht blijft staan, zie je dan ook dat mensen die de mondkapjes in eerste instantie al niet uit vrije wil droegen, of er niet in geloofden, nu ook als eerste deze maatregel toch stiekem loslaten.

Gedrag vanuit overtuiging

De mensen die juist ook nú nog de mondkapjes netjes blijven dragen hebben de maatregel in eerste instantie ook anders ontvangen. Toen de mondkapjesplicht werd ingevoerd is bij een andere gedragssturing gestimuleerd; gedragssturing vanuit overtuiging.

"Wanneer je mensen aanspoort om iets te doen door hen te overtuigen, maken ze het gedrag zich vaak eigen. Dit duurt in eerste instantie iets langer maar is daarmee ook houdbaarder. Een persoon staat er dan meer achter en voert het gedrag zo flexibel en intelligent mogelijk uit." Mensen die zich met de maatregelen kunnen identificeren, zullen ze ook langer volgen, zelfs als alle andere versoepelingen zich nu aankondigen.