Meer druk op mantelzorgers door vergrijzing: 'Iedereen krijgt ermee te maken'

Urgentie

De Boer doet al tientallen jaren onderzoek naar mantelzorg voor het Sociaal en Cultureel Planbureau. Ze ziet de urgentie groeien: "De demografische urgentie is duidelijk. Bij beleidsmakers voel je die noodzaak ook echt wel, en ook politici lijken zich daar nu meer van bewust." Toch ligt ze er niet wakker van. Integendeel: "Ik ben vooral positief dat er meer aandacht voor mantelzorg is. Maar ik zie ook dat het veel losmaakt in de samenleving, ook in mijn eigen omgeving."

Meer druk op het dagelijks leven

Dat er meer aandacht is, betekent niet dat het probleem zomaar verdwijnt. Als er in de toekomst meer van mantelzorgers wordt gevraagd, heeft dat volgens De Boer gevolgen voor het hele leven van mensen: "We moeten beseffen dat meer mantelzorg ook gevolgen heeft voor andere domeinen. Werk, zorg voor kleinkinderen, vrijwilligerswerk - dat komt allemaal onder druk te staan als iemand ineens moet gaan zorgen."

Om mantelzorgers beter te ondersteunen, is samenwerking op alle niveaus nodig, zegt ze: "Er zijn heel veel knoppen om aan te draaien. Allereerst is het goede gesprek van belang - tussen stakeholders, zoals de overheid, werkgevers, onderwijs en zorgorganisaties. Denk na over een leefbare week." Schep de voorwaarden zodat mensen kunnen mantelzorgen, "dat is een hele belangrijke."

Meer bewustzijn bij werkgevers

De Boer ziet gelukkig ook vooruitgang. "Werkgevers willen steeds vaker mantelzorgvriendelijk beleid ontwikkelen. Onderwijsorganisaties zijn zich bewuster dat ze jonge mantelzorgers onder hun studenten hebben, en ook thuiszorgorganisaties kijken ook beter naar de mantelzorgers die ze tegenkomen."

Toch mag het volgens haar nog een tandje extra. "Er mag nog een schepje bovenop, ja."

Een gebrek aan waardering

In de MAX tv-serie De Toekomst Is Grijs vertelt mantelzorger Alex Hoefakker hoe hij jarenlang zorgde voor zijn schoonmoeder, honderd kilometer verderop. Hij zegt: "Er is een gebrek aan waardering." Een herkenbaar punt, vindt De Boer: "Als je zou omrekenen wat mantelzorgers doen aan uren en dus geld, dan is het onbetaalbaar. Mensen vervangen een deel van de professionele zorg, maar krijgen daar nauwelijks iets voor terug. Het mantelzorgcompliment dat gemeenten geven is mooi, maar veel mensen vinden het een druppel op de gloeiende plaat. Ze willen vooral dat de ondersteuning beter wordt geregeld."

Toch kijkt De Boer niet somber naar de toekomst. "Ik ben niet zo negatief hoor. Het is goed dat er aandacht is voor mantelzorg en dat we meer praten over onderlinge hulpverlening. Heel veel mensen zorgen voor elkaar, maar er zijn ook grenzen. Mensen hebben ook andere verplichtingen en kunnen overbelast raken. Daarom moeten we niet alleen kijken naar wat er wél kan, maar ook naar de grenzen van mantelzorg."