Ambtenaren wegbezuinigen, zoals JA21 wil? 'De slager van Den Haag' deed het al

Tussen 2007 en 2010 kreeg Bekker als secretaris-generaal Vernieuwing Rijksdienst. In die tijd had Nederland te veel ambtenaren, vindt hij, en dat is alleen maar erger geworden:"“Onze overheid is op dit moment te groot. De laatste vijf à zes jaar is het aantal ambtenaren bij de Rijksoverheid enorm gegroeid: sinds 2017 is het 44 procent groter geworden, terwijl er geen directe aanleiding voor was", zegt hij.

Vooral bij de Haagse ministeries was de groei flink: "Die zijn naar verhouding enorm gegroeid, met zo’n 66 procent sinds 2017", aldus Bekker. "Het zit sterk bij overhead: ondersteunende diensten zoals personeelszaken, financiën, ICT, voorlichting, dat soort functies. Dat kan allemaal best wat minder: je kunt best wat minder personeelsfunctionarissen hebben, je kunt best minder meldpunten hebben, je kunt best minder communicatieactiviteiten ontplooien."

Geen aparte minister

JA21 wil een aparte minister voor het programma, maar dat lijkt Bekker niet slim. Hij was tussen 2007 en 2010 geen minister, maar 'gewoon' een ambtenaar. "Dat werkt denk ik veel beter dan een minister. Eerder is dit al geprobeerd: D66 heeft een paar keer een Minister van Bestuurlijke Vernieuwing gehad. Het grote nadeel daarvan is dat je in het kabinet ziet dat alle ministers naar hem gaan kijken: het is vooral jouw werk om de overheid te verbeteren, ga daar nou druk mee aan de gang, dan gaan wij door met ons normale werk. Dan kom je eigenlijk van een koude kermis thuis", zegt hij. Hij raadt aan om een nieuwe ambtenaar te noemen die het moet gaan doen.

Begin met tellen

Op dit moment is het volgens Bekker helemaal niet duidelijk hoeveel fte er precies bij de overheid werken. Begin daar eens mee. In 2007 deed hij dat ook: per ministerie bracht hij in kaart hoeveel mensen er werkten. Zo kon hij heel gericht collega-topambtenaren aanspreken: schrap jij wel genoeg functies?

Elon Musk was te rigoureus

Uit de Verenigde Staten kwamen verhalen over ambtenaren die op staande voet ontslagen werden, maar dat is niet slim, denkt Bekker. "Je moet er met een vergrootglas doorheen gaan. Als je dit goed en blijvend wil aanpakken, moet je er een gedegen programma van maken", vindt hij. Zelf noemde Bekker zichzelf liever de 'traiteur' van Den Haag dan de slager: het moet wel een beetje voorzichtig gebeuren.

Kijk naar externe inhuur

Veel geld kost de externe inhuur van consultants, vertelt Bekker. Hier zou een nieuwe operatie goed naar moeten kijken. "Je moet dit echt drastisch inperken. Het gaat in totaal om zo’n 3,5 miljard euro en daar zit van alles en nog wat tussen. Daar wordt helemaal niet goed naar gekeken, je zou makkelijk met de helft toekunnen", vindt Bekker.

Of het zal lukken om te overheid af te slanken is nog maar de vraag: het kabinet-Schoof wilde het ook, maar het is niet gelukt. Sterker nog: afgelopen jaar zijn er ruim 10.000 banen bijgekomen.