Kleinere klassen, later selecteren, jonger naar school: wat te doen aan kansenongelijkheid?

Abbie Chalgoum, economiedocent op het mbo, ondervond in zijn eigen basisschooltijd zelf hoe verschillen soms pijnlijk duidelijk worden. Hij had een hekel aan de kringgesprekken op maandagochtend, omdat daarin naar iedereens weekend gevraagd werd. "Ik moest dan iedere keer zeggen dat ik buiten gespeeld had. Kinderen zijn best hard en dan weten ze dat er geen geld thuis is. Ik werd niet gezien, men begreep dat niet."

Leerachterstanden zijn door de coronacrisis en de sluiting van scholen nog verder opgelopen. Ook werden de verschillen duidelijk door bijvoorbeeld het ontbreken van een computer thuis, ondersteuning van de ouders en ruimte om rustig aan school te kunnen werken.

Leerplicht omlaag

Onder andere de VVD pleit in hun programma voor het invoeren van leerplicht vanaf 4 jaar in plaats van 5 jaar als oplossing van kansenongelijkheid. Basisschooldirecteur Ronald Pieck denkt dat dit wel iets kan bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen - hoe vroeger er ondersteuning is hoe beter - maar een echte oplossing ziet hij er niet in.

"Het is een maatregel zonder inhoud", zegt Pieck. "Als je niet iets doet aan het systeem van toetsen en bijvoorbeeld klassengrootte; dan kom je er niet." Volgens de basisschooldirecteur kijkt de politiek alleen naar termijnen van vier jaar en ontbreekt daardoor het grotere plan. "Onderwijs vraagt meer dan dat."

Chalgoum ziet hetzelfde, maar "wil niet alleen vingerwijzen naar politiek". Volgens hem spelen ouders ook een rol. "Ik moest zelf gesprekken met een leraar vertalen voor mijn ouders. We moeten de ouders meer betrokken maken."

Later selecteren

Doordat in Nederland kinderen in groep 8 al een advies krijgen, wordt de tweedeling alleen maar groter. Kwetsbare kinderen worden vaak lager ingeschat en ouders brengen daar vervolgens minder tegenin, vertelt Chalgoum. "Wat school als advies geeft, was voor mijn ouders heilig. Andere ouders gingen daar wél tegenin."

Pieck ziet hetzelfde nog steeds gebeuren. "Sommige ouders trekken alles in twijfel en dienen zelfs klachten in. Soms ben je langer bezig met de klachten van ouders dan met het kind zelf. Daarin zijn we doorgeslagen."

Het is om die reden dat een brede brugklas - een plan van onder andere PvdA, D66 en Denk - onder sommige ouders wellicht weerstand oproept. Bij een brede brugklas houd je kinderen van verschillende niveau's, langer bij elkaar. Het uitstellen van het selectiemoment geeft de kwetsbare kinderen een betere kans, legt Rector Magnificus van de Universiteit van Maastricht, Rianne Letschert uit.

Verandering onderwijssysteem

Letschert: "Er is dus een verandering nodig van het hele systeem. Uit onderzoek weten we dat kinderen die eigenlijk lager ingeschaald zouden worden, beter gaan presenteren in de brede brugklas. De kinderen die al op een bepaald niveau zaten, gaan er niet op achteruit."

Volgens Chalgoum zijn daar wel andere docenten voor nodig. "Het vraagt meer van docenten en die moeten daarvoor opgeleid worden. Daar moet dan geld voor komen."

Lange termijn

Wat het onderwijs in ieder geval nodig heeft zeggen Letschert en Pieck, is een lange termijn aanpak. "Een aanpak waar iedereen achter gaat staan. En niet steeds kortstondige interventies die over de sector worden uitgestrooid zoals we dat nu zien."

Spraakmakers bespreekt verkiezingsthema’s

Nog één week tot we naar de stembus mogen. Daarom staan we in Spraakmakers deze week stil bij vijf belangrijke thema’s die een rol spelen bij de verkiezingen. Ghislaine Plag praat met experts over de zorg, de arbeids- en woningmarkt, het klimaat en het onderwijs.

Meer over de thema's:
Wonen: Hoe redden we de woningmarkt?
Zorg: Wat doen partijen voor een gezonder Nederland?
Klimaat: Hoe overbrug je partijverschillen in de energietransitie?
Arbeidsmarkt: Waarom alleen het minimumloon verhogen werknemers niet gaat helpen