Politiehack is een 'aardschok voor de georganiseerde misdaad'

Dat hebben Nederlandse en Franse opsporingsdiensten vandaag bekendgemaakt. Zij spreken van "een aardschok voor de georganiseerde misdaad".

Nieuws en Co sprak met Wil van Gemert van Europol over de operatie. Hij klapperde met zijn oren toen hij het nieuws hoorde.

Het gaat om berichten van het versleutelde telefoonnetwerk EncroChat, dat volgens de politie erg populair was bij criminele groepen wereldwijd. Het bedrijf heeft zo'n 50.000 gebruikers, waarvan 12.000 in Nederland. Het is gelukt hun berichten te onderscheppen, nog voordat ze werden versleuteld.

Door live mee te lezen zijn tientallen liquidaties, ontvoeringen en schietpartijen voorkomen, zegt de politie. Ook zijn drugstransporten onderschept en is een groot aantal verdachten opgepakt die actief zouden zijn in de georganiseerde misdaad. Er is volgens de politie zicht gekomen op delicten als drugshandel, moord, witwassen en corruptie.

Alleen al in Nederland zijn tot nu toe meer dan honderd verdachten gearresteerd en is meer dan 8000 kilo cocaïne en 1200 kilo crystal meth gevonden. Ook zijn 19 drugslabs ontmanteld. Verder heeft de politie twintig miljoen euro aan contant geld, tientallen wapens, dure horloges en auto's in beslag genomen.

746 arrestaties in VK

Ook in andere landen zijn verdachten gearresteerd, zoals in Zweden en Noorwegen. De Britse politie pakte niet minder dan 746 verdachten op dankzij informatie van Nederland en Frankrijk.

Het onderzoek begon in 2017, toen de Franse politie steeds vaker telefoons tegenkwam van EncroChat. Daarna startte een samenwerking met de Nederlandse politie. Hier hebben honderden analisten de berichten van duizenden criminelen dag en nacht gevolgd.

Driehonderd zaken

De politie verwacht dat de EncroChat-berichten uiteindelijk in meer dan 300 strafzaken een rol zullen spelen en nog jarenlang als bewijs zullen dienen. Ook worden naar verwachting de komende tijd nog meer verdachten gearresteerd. Volgens het Openbaar Ministerie heeft de rechter-commissaris toestemming gegeven om de berichten vanaf 1 april live mee te lezen.

Twee weken geleden kwam aan de meekijkoperatie abrupt een einde, toen EncroChat zijn gebruikers waarschuwde dat een overheidsinstantie met kwaadaardige software het netwerk was binnengedrongen. Het bedrijf raadde aan de telefoons meteen weg te gooien.

Eerdere chatdiensten

Het is al de vierde keer dat de politie een geheime berichtendienst ontmantelt. In 2016 kreeg de politie miljoenen berichten in handen nadat de server van het bedrijf Ennetcom in beslag werd genomen. Het leverde bewijs op in meer dan honderd zaken over liquidaties en drugshandel. Ook de zaak tegen de groep rond Ridouan Taghi drijft voor een belangrijk deel op deze onderschepte berichten.

Daarna volgden nog een vergelijkbare actie in Costa Rica en wist de politie live mee te kijken met criminelen die gebruikmaakten van weer een andere chatdienst. De politie denkt dat criminelen daarna zijn overgestapt op de berichtenservice van EncroChat.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.