‘Nederland heeft veel te makkelijk de schuld gekregen’

Het NIOD presenteert vanmiddag om 15:00 uur een nieuw onderzoeksrapport naar de gebeurtenissen in Srebrenica in de zomer van 1995, naar aanleiding van beweringen van de onderzoeksredactie van Argos (VPRO). Cruciale vraag is vanmiddag of het NIOD erkent dat ons land en de internationale bondgenoten voorkennis hadden over de mogelijke val van de moslimenclave.

NPO Radio 1-onderzoeksjournalist Huub Jaspers van Argos. Jaspers volgt de zaak al 20 jaar op de voet.

In de jaren 90, tijdens de Joegoslavische Burgeroorlog, waren Nederlandse blauwhelmen opgedragen om de moslimenclave Srebrenica te beschermen. Maar in juli 1995 ging dit helemaal fout toen het stadje onder de voet werd gelopen door Servische troepen. Een massamoord op meer dan 8000 inwoners van Srebrenica volgde.

In 2002 concludeerde het NIOD dat er geen voorkennis was en 'dat daarom niemand iets kon doen om dit drama te stoppen.' “Ik kon het er destijds al niet mee eens zijn”, vertelt Jaspers bij De Ochtend. Nederland heeft tijdens de bewuste 11 juli meerdere keren om luchtsteun van de VN bondgenoten gevraagd, maar die bleef uit.

{quoteaudiofragment audio="250739" author="Huub Jaspers" caption="De sleutel voor het falen ligt niet bij Nederland, maar bij de VN Veiligheidsraad" }

“Er zijn destijds allerlei fouten gemaakt; het lijkt op geklungel”, vertelt Jaspers. Bart Nijpels en hij hebben documenten in handen gekregen waaruit blijkt dat zes weken voor de val van Srebrenica door Engeland, Frankrijk en Amerika besloten is om geen luchtsteun te verlenen.

Jaspers verwacht dan ook dat uit het nieuwe NIOD rapport blijkt dat Nederland minder verwijtbaar gehandeld heeft, dan uit eerdere rapporten bleek. “Aan de ene kant kan je zeggen dat er bewust informatie is genegeerd en dat er bewust is gekozen om geen luchtwapen in te zetten om de enclave te redden. Dat legt juist een grote verantwoordelijkheid bij degene die politiek verantwoordelijk waren.”

Lees ook: Nieuw Srebrenica-onderzoek afgerond: ‘Dit wordt heel spannend’

“Maar", zeg Jaspers, “het legt niet de verantwoordelijkheid primair bij Nederland. Ik vind dat de afgelopen 20 jaar veel te makkelijk de zwartepiet voor het falen van de internationale gemeenschap bij Nederland toegespeeld is. De sleutel voor het falen ligt niet bij Nederland, maar bij de VN Veiligheidsraad.”

Jaspers denkt dat er alleen voorkennis was over het feit dat de Serviers Srebrenica wilden innemen. “Als ik het heb over voorkennis, heb ik het niet over de massamoord. Ik heb geen bewijs gezien dat daar specifiek voorkennis over was. Wel over het plan van de Serviërs om die enclave in te nemen. Ik denk dat men die massamoord zoals die plaatsgevonden heeft, niet heeft zien aankomen. Misschien is dat ook wel één van de redenen dat men zich daar enorm voor schaamt en dat de volledige waarheid daarover niet op tafel gelegd wordt.”