Bioloog: 'Er zijn teveel mensen en dat is een grote plaag'

"Jij en ik zijn geen plaag, maar die 7,8 miljard mensen die op deze aarde rondlopen wel", zegt bioloog Jelle Reumer in Nieuwsweekend. In 2005 schreef hij het boek De ontplofte aap: opkomst en ondergang van de mensopkomst en nu is daar het vervolg: Teveel: Overbevolking, biodiversiteit, stadsvossen en de pandemie. "Wij zijn voor de aardbol wat de muskusrat is voor de Krimpenerwaard. We vernielen de wereld."

'Het is schrikbarend!'

Toen hij De ontplofte aap schreef, vijftien jaar geleden waren er ongeveer zes miljard mensen op aarde, dat zijn er nu bijna acht miljard. Reumer: "Ik keek van de week naar de nieuwe film van David Attenborough, daar komt die teller in voor die op gezette tijden aangeeft hoeveel mensen er op aarde zijn, hoeveel CO2 we uitstoten en hoeveel procent van de aardbol je natuur zou kunnen noemen. Dat is schrikbarend! Die man is nu 94, hij is geboren in 1926. Toen waren er twee miljard mensen op aarde. Het is bijna verviervoudigd in die tijd!"

Er wordt veel gesproken over oplossingen voor klimaatverandering, maar er wordt weinig gesproken over het probleem van overbevolking. "Meer mensen minderen met vlees eten en vliegen minder, maar praten over de directe impact van het leven van de mens is taboe", zegt Reumer.

‘Russisch roulette met spermacellen’

Hij geeft een aantal voorbeelden van het taboe: "Er zijn drie belangrijke dingen die je kunt doen om de bevolkingsomvang langzaam terug te dringen. En een van de belangrijkste dingen daarvan is wereldwijde toegang tot voorbehoedsmiddelen en family planning. In veel kringen wordt daar niet over gesproken. Kijk bijvoorbeeld naar de katholieke kerk. De Paus staat alleen periodieke onthouding toe als soort van lapmiddel. Dat is in principe gewoon Russisch roulette met spermacellen."

Educatie & zorg

Als tweede punt noemt Reumer educatie. "Dat is in vele onderzoeken al aangetoond dat hoe hoger het onderwijsniveau is onder meisjes en vrouwen, hoe minder kinderen ze krijgen."

Het derde aspect is een basale oudedagsvoorziening. "Je hebt kinderen nodig in heel veel landen om voor je te zorgen als je oud en krakkemikkig bent. Dit probleem speelt voornamelijk in landen waar de gezondheidszorg niet heel denderend is en waar bijvoorbeeld kindersterfte erg hoog ligt. Dan moet je er heel veel maken zodat er minstens twee of drie overblijven voor het moment dat je zelf oud bent."

Natuur grijpt in

"Wat te doen is op een of andere manier wereldwijd te streven om het vervangingsgetal onder de twee te krijgen", zegt Reumer. In Nederland ligt het geboortecijfer rond de 1,7 kinderen per vrouw. "Ik denk dat dat uiteindelijk ook wel een keer gaat gebeuren. Anders verzint de natuur zelf wel manieren om het bevolkingsprobleem op te lossen. Zoals bijvoorbeeld pandemieën en hongersnoden. Maar ook genocides en oorlogen en dat moet je niet willen. Daarom moeten wij als mensen het enige orgaan dat ons onderscheidt van de dieren goed gebruiken, namelijk de hersenen."

Nieuwsweekend op NPO Radio 1

Iedere zaterdagochtend tussen 08:30 en 11:00 uur presenteren Mieke van der Weij en Peter de Bie het programma Nieuwsweekend voor Omroep MAX.