Jeugdzorg in actie tegen wachtlijsten en hoge werkdruk

Mireille Molenaar werkt in het oosten van het land. Zij komt in beeld als een rechter beslist dat er een onder toezichtstelling nodig is als ernstige problemen niet vrijwillig op te lossen zijn. Wat daarbij meespeelt, zegt Molenaar, "zijn de bereidheid en mogelijkheden om daar thuis iets aan te doen." Maar dat is niet de enige factor, want hulp kan ook te lang op zich laten wachten. Molenaar: "Ook bij de laagdrempelige hulp zijn soms wachtlijsten. Dan kan de problematiek erger worden, waardoor uit huis plaatsing niet meer mogelijk zijn."

Van pleeggezin naar behandelgroep

De 19-jarige Gabriel Gomes Barros uit Rotterdam is ervaringsdeskundige. Toen hij anderhalf jaar was, overleed zijn moeder aan een hersenbloeding. Samen met zijn drie jaar oudere zus woonde hij vervolgens bij zijn opa en oma. Maar op zijn elfde oordeelde Bureau Jeugdzorg dat Gabriels grootouders te oud waren om nog goed te kunnen zorgen voor twee beginnende pubers.

Eerst ging hij naar een pleeggezin en na een half jaar kwam hij terecht in een behandelgroep. Niet helemaal terecht, aldus Gabriel: "dat is een groep waar je leert omgang gedragsproblematiek. Ik was van mening dat ik niet zulke heftige gedragsproblemen had, maar weer werd niet om mijn mening gevraagd."

Jeugdzorgcarrière

Gabriel maakte 'jeugdzorgcarrière' zoals hij het zelf noemt. Tijdens die carrière moest hij regelmatig verhuizen. Sommige verhuizingen waren logisch: "Als je wat meer zelfstandigheid krijgt, ga je van een leefgroep naar een fasegroep of een trainingsgroep. Die verhuizingen snapte ik wel. Maar van leefgroep naar leergroep, vond ik heel vervelend." Mireille Molenaar: "Dat is heel heftig en dat zou ik als jeugdbeschermer willen voorkomen omdat ik weet dat het voor kinderen helemaal niet goed is en problemen kan opleveren."

Volgens Molenaar komen kinderen soms niet meteen op de plek komen waar ze zouden moeten zijn en het best zouden passen. "Dan is er weer een wachttijd voor de volgende groep. Dan loopt het daar niet helemaal lekker en moet er een andere plek worden gezocht. Een jeugdbeschermer kan tijden bezig zijn met tig instellingen bellen op zoek naar een plek. En dan ben je al 'blij' als je een plekje hebt gevonden, terwijl je denkt: is dit wel wat deze jongere nodig heeft?"

Decentralisatie

In 2015 werd de jeugdzorg gedecentraliseerd en werden gemeenten verantwoordelijk. Dit betekent dat gemeenten jeugdzorg inkopen. En dat gaat volgens FNV Zorg & Welzijn lang niet altijd goed. Zo zouden sommige gemeenten te weinig zorg inkopen of dat onder kostprijs doen. Volgens het CBS maakten in de eerste helft van 2017 337.000 jongeren gebruik van jeugdzorg. Voor het overgrote deel gaat dat om jeugdhulp, waarbij de hulpverlening bijvoorbeeld wordt aangeboden door het wijkteam of een jongere, met of zonder ouders, gesprekken voert met een psycholoog.

"Dit gaat niet goed"

Terugkijkend op de decentralisatie, zegt Molenaar, dat die heel veel chaos heeft opgeleverd. "Elke keer veranderen de regels, bij elke gemeente moet het anders en het is heel lastig om de zorg vergoed te krijgen." Zij vindt dat zij en haar collega's veel te veel tijd kwijt zijn aan administratie. "Daarom gaan we weer actievoeren. We willen kwaliteit voor het kind, tijd hebben om te praten en tijd hebben om de juiste hulp te leveren. Er moet iets veranderen. Dit gaat niet goed. Er zijn te veel kinderen die tussen wal en schip belanden."

Dat is iets wat Gabriel herkent vanuit zijn eigen ervaringen. "De groepsbegeleiders die zo'n huis runnen, zitten te veel op kantoor, achter hun computer om hun verslagen te maken. Ze zouden heel graag meer tijd met de groep willen doorbrengen om bijvoorbeeld een spelletje doen. Maar dat gaat gewoon niet door het werk dat ze af moeten maken."

Op straat

Toen Gabriel 18 werd, hield zijn jeugdzorgcarrière op en was hij vrij om te gaan en te staan waar hij wilde. Hij ging weer terug naar zijn opa en oma. Maar voor veel jongeren is het niet zo makkelijk, vertelt hij. "Dan sta je op straat of soms kun je voor een paar weekjes bij een vriend of vriendin wonen, of je komt in de daklozenopvang terecht. Dat is de harde realiteit." Toen Gabriel, als lid van het Jeugdwelzijnsberaad, een gesprek had met minister De Jonge, heeft hij dit probleem ook aangekaart.

Volgens jeugdbeschermer Mireille Molenaar zouden jongeren tot hun 21ste gebruik moeten kunnen maken van jeugdhulp. "Juist rond die leeftijd moeten wij ze loslaten, terwijl dan zoveel dingen geregeld moeten worden. Inderdaad is vaak de vraag waar jongeren gaan wonen. Ze hebben over het algemeen weinig netwerk om op terug te vallen en hebben juist dan continuïteit van zorg en hulp nodig."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.