Van verloren bril tot stenen pijlpunt: de schatten van de Noord/Zuidlijn

Van verloren portemonnees tot bijlen uit de Steentijd: bij de aanleg van de Noord/Zuidlijn in Amsterdam zijn zeker 700.000 archeologische vondsten gedaan. Een selectie van 10.000 voorwerpen wordt nu tentoongesteld tussen de roltrappen in het metrostation bij het Amsterdamse Rokin. Het gaat om alledaagse gebruiksvoorwerpen zoals portemonnees en brillen maar bijvoorbeeld ook om speerpunten uit de prehistorie.

Reizigers die bij het Rokin de metro pakken, staan eerst tweeënhalve minuut op de roltrap voordat ze het perron bereiken. In deze tijd kunnen ze, vanaf de officiële opening, de archeologische vondsten in verlichte vitrines bekijken. De voorwerpen zijn in tien thema's ingedeeld en zeggen iets over het verleden van de stad.

Zo zijn er bijvoorbeeld veel 17e-eeuwse stroopkannen en potten gevonden uit de tijd dat Amsterdam een bloeiende suikerindustrie kende. Of verloren boothaken uit de veertiende eeuw bij de Nieuwe Brug, waar het voor schepen altijd lastig manoeuvreren was.

Op de plek van de Noord/Zuidlijn stroomde ooit de rivier de Amstel. Daardoor levert de Noord/Zuidlijn zoveel archeologische vondsten op. "Een rivier wordt door mensen door de eeuwen heen altijd gebruikt om hun afval te dumpen. Afval van vroeger is de schat van de archeoloog van nu", zei stadsarcheoloog Jerzy Gawronski tegen het NOS Radio 1 Journaal.

Gawronski en zijn team groeven tot op 30 meter diepte. Hoe dieper ze kwamen, hoe ouder de voorwerpen die ze ontdekten. Zo vonden ze bijvoorbeeld een traangasgranaat die waarschijnlijk werd afgevuurd tijdens het kroningsoproer op 30 april 1980, toen prinses Beatrix tot koningin werd gekroond. Verder: strooppotten uit de zeventiende eeuw, een Maria-beeldje uit de veertiende eeuw en bijlen uit de Steentijd. Maar ook meer alledaagse voorwerpen zoals brillen, huissleutels en sieraden die ooit per ongeluk in het water vielen.

Omdat bezoekers op de roltrap alleen een vluchtige blik op de vondsten kunnen werpen, komt er ook een website met foto's van 20.000 vondsten. "Je kunt in die database afdalen en letterlijk een eigen zoektocht gaan doen", zei Gawronski.