VNG: gemeenten moeten meer geld besteden aan scholen

Gemeenten moeten meer geld uittrekken voor het bouwen en renoveren van scholen, vindt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarom adviseert de organisatie gemeenten om maar liefst 40 procent meer geld vrij te maken voor de bouw van scholen.

Veel gemeenten baseren hun budgetten op normen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Maar die norm wijkt al jaren af van de tarieven die gelden in de bouw. Met de groeiende economie stijgen de marktprijzen alleen maar door.

Mede daardoor werd de bouw van scholen tot nu toe vaak uitgesteld of maanden vertraagd. Daardoor krijgt een deel van de kinderen les in verouderde schoolgebouwen. Als er wel gebouwd werd, moesten er concessies gedaan worden; geld voor extra's of innovaties was er niet. Dat betekende bijvoorbeeld: geen gymlokaal, kleinere klaslokalen en geen duurzame energie-installatie. De aangekondigde verhogingen gelden vanaf 2019.

Eindelijk

Schoolorganisaties zijn er blij mee. Met de nieuwe normvergoeding wordt het volgens de PO-Raad "eindelijk" mogelijk om sneller goede scholen te bouwen die voldoen aan alle eisen. "Er hoeft immers niet langer gebakkeleid te worden over de hoogte van de vergoeding. Daar is nu eindelijk duidelijkheid over." Er waren al gemeenten die zelf al de norm hadden verhoogd. "Maar zeker niet tot 40 procent", zegt de woordvoerder.

Vraag is of de norm niet al veel eerder omhoog had gemoeten. De werkelijke kosten en de VNG-norm begonnen vanaf 2012 namelijk al uiteen te lopen. In 2017 was het verschil tussen het normbedrag van de VNG en de werkelijke kosten 48%, blijkt uit cijfers van BDB Bouw(kosten)data.

"De budgetten van overheden en gemeenten zijn jaren geleden vastgesteld, in tijden van laagconjunctuur", zegt onderzoeker Ted Peek van BDB. Maar bouwen is inmiddels veel duurder geworden. Het gaat goed met de bouwsector en schoolgebouwen moeten voldoen aan strenge veiligheid- en hygiëne-eisen. Wil je nu een school bouwen met hetzelfde geld, "dan kom je van een koude kermis thuis", zegt hij.

VNG geeft in verklaring toe dat het met de bestaande berekeningen de werkelijke prijsontwikkeling in de bouw niet goed heeft gevolgd. Het is voorzichtig met het bijstellen van normen omdat het om gemeenschapsgeld gaat. "De hoogte van de normbedragen in de VNG modelverordening vormt traditioneel de "bodem' in de markt", schrijft VNG in een persbericht.

3000 basisscholen

Gaan dan nu alle oude scholen gerenoveerd worden? Niet direct. Met de verhoging van de VNG-norm is het oude-scholen-probleem niet in één klap opgelost, benadrukt Anko van Hoepen van de PO-Raad. Hij doelt op het achterstallige onderhoud van schoolgebouwen. Daar moet nog een inhaalslag in gemaakt worden.

Volgens Mireille Uhlenbusch van bouwadviseurs HEVO moeten er de komende jaren alleen al zo'n 3000 basisscholen bijgebouwd worden. Daar komen de middelbare scholen nog bij op. Al die scholen kunnen niet meteen gebouwd worden.

De verwachting is dat als gemeenten dieper in de buidel tasten, er dus wel meer scholen bijgebouwd gaan worden. Maar vaklieden en bouwmaterialen zijn nog steeds schaars, daardoor kan niet alles op korte termijn gebouwd worden.

Geen extra geld

Met het verhogen van de normvergoeding komt er geen extra geld vanuit het Rijk. Gemeenten moeten zelf zorgen voor meer geld, stelt de VNG. "Het is geen goed nieuws voor gemeenten, die zullen hier wel van schrikken", zegt een woordvoerder van de VNG. "Maar zij hebben wel de zorgplicht. En dit zijn reële bedragen."