Kunnen de Nederlandse verkiezingen gehackt worden?

"De voorkant van onze verkiezingen is met potlood en papier. Dat wordt ook handmatig geteld in de stembureaus, een openbaar proces. Als dat voltooid is, worden die uitslagen naar het gemeentehuis gebracht. Daar worden ze de volgende dag overgetypt in een computerprogramma. De uitkomsten van dat computerprogramma worden vertrouwd en dat berekent de uitslag van de verkiezingen. Als Cyber Security Specialist zijn we daar ongerust over dat dat alleen op vertrouwen gebeurt", zegt Ruwhof in Nieuws en Co.

'Computers niet veilig genoeg bij verkiezingen'

De stichting van Ruwhof wordt gesteund door bekende deskundigen op het gebied van computerbeveiliging, zoals de hoogleraren Herbert Bos (VU), Michel van Eeten (TU Delft) en Bart Jacobs (Radboud Universiteit). Ruwhof waarschuwt al langer voor de gevaren van stemmen tellen per computer.

In een rapport dat de stichting vandaag naar buiten heeft gebracht, wordt gesteld dat de optelsom van het aantal stemmen niet alleen door een computer moet worden vastgesteld, maar ook handmatig moet worden nageteld. Betrokken partijen als gemeenten, de Kiesraad en het ministerie van Binnenlandse Zaken vinden dit niet nodig, aldus het rapport. "Terwijl alleen op die manier mogelijke hacks en manipulaties aan het licht komen." De stichting stelt dat "computers niet veilig genoeg zijn om op te vertrouwen bij een verkiezing".

De stichting waarschuwt verder dat "buitenlandse inlichtingendiensten geavanceerde hackmogelijkheden hebben, veel budget, en goed doordachte plannen om zelfs toegang tot de meest afgeschermde militaire computernetwerken te krijgen als ze dit echt willen".

"Kiesraad vindt het niet nodig"

Ruwhof schrijft in het rapport dat de Kiesraad en het ministerie van Binnenlandse Zaken een extra verificatie niet nodig vinden omdat de computers waarin de optelsom wordt gemaakt, niet zijn aangesloten op internet. Een woordvoerder van de Kiesraad noemt dat echter "ongenuanceerd" en benadrukt dat de stem-aantallen die binnenkomen van hoofdstembureaus altijd worden geverifieerd.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt in een reactie dat de stemtelsoftware in september is onderzocht door een onafhankelijke partij, HackDefense, en die heeft positief geoordeeld. Het ministerie laat verder weten de Kiesraad te steunen in het zoeken naar een manier om tijdens de Tweede Kamerverkiezingen volgend jaar extra controles uit te voeren.

Ruwhof is blij met de reactie van de Kiesraad. Wel benadrukt hij dat er uiteindelijk een wijziging van de Kieswet nodig is. "In de wet moet komen te staan dat gemeenten twee extra dagen de tijd hebben om het stemproces te verifiëren." Volgens Ruwhof willen Kamerleden van de VVD, D66, CDA, GroenLinks, SP en SGP actie ondernemen.

Speelt al jaren

Het is niet de eerste keer dat er kritiek is op het gebruiken van telcomputers. In 2017 had toenmalig minister Plasterk het gebruik van software bij het optellen van stemmen verboden, na berichtgeving van RTL Nieuws dat het systeem eenvoudig te hacken was. Een jaar later werd dat door minister Ollongren teruggedraaid omdat de telsoftware verbeterd zou zijn.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.