'Van Dijk of Memphis zouden zich over Qatar moeten uitspreken'

Zowel de KNVB als de spelersselectie hebben kansen gemist om zich uit te spreken over de misstanden in Qatar, meent journalist Danny Ghosen. Terwijl daar genoeg reden toe is: sinds de toewijzing van het WK aan het land zijn er volgens mensenrechtenorganisaties duizenden arbeidsmigranten om het leven gekomen. Waarom zetten de spelers hun enorme platform niet in om daar aandacht voor te vragen?

Kunnen de spelers wel vrijuit spreken?

De voetballers hebben voldoende ruimte gekregen om hun mening te geven. Dat stelt secretaris-generaal van de KNVB Gijs de Jong in de podcast Het WK Wegkijken, waarvoor Clairy Polak en Hugo Borst meerdere topstukken spraken over Qatar. Ghosen twijfelt echter aan die uitspraak van De Jong. Toen hij spelers probeerde te spreken over het WK stuitte hij meermaals op een muur, vertelde hij gisteravond aan Lara Billie Rense.

Ook Amnesty International kreeg met geen enkele voetballer contact. Ghosen: "Spelers waren helemaal niet vrij om te praten. (…) Ik mocht maandenlang met niemand spreken en bij geen enkele persconferentie zijn. En als ook Amnesty International dat niet mocht, dan moet De Jong dat gewoon niet zeggen."

Het statement van Van Gaal

Toch was het niet alleen maar stil vanuit het Nederlandse kamp. Bondscoach Louis van Gaal zei al in maart dat hij de keuze van de FIFA voor Qatar ‘belachelijk’ vindt. Qatar is geen voetballand, en de beslissing zou alleen om geld draaien. Volgens Ghosen omzeilt zijn statement echter waar het eigenlijk om gaat: "Van Gaal doet het heel slim: hij haalt alleen uit naar de FIFA. Dat is achteraf altijd goed te praten bij een kopje koffie. Maar ook hij heeft niks gezegd over mensenrechten daar, de misstanden, de homorechten, of de persvrijheid."

Kunnen journalisten als Ghosen die misstanden dan zelf niet voldoende aankaarten? Over de macht van journalistiek dit WK is hij maar beperkt optimistisch: "Als Van Dijk of Memphis iets zegt, dan heeft dat veel meer impact dan wat wij nu aan het doen zijn. Onze woorden worden vaak meteen in twijfel getrokken - je kunt het als journalist nooit goed doen."

Compensatie voor nabestaanden

Toch probeert Ghosen in zijn tv-serie In de schaduw van het WK aandacht te vragen voor nabestaanden van overleden gastarbeiders. Die blijven vaak achter met de schulden die hun familielid maakte om naar Qatar te reizen. Financiële compensatie is nog niet beschikbaar, onder andere omdat de doodsoorzaak vaak niet bewezen kan worden. Ghosen: "Arbeiders krijgen een certificaat dat ze een natuurlijke dood zijn gestorven, meestal hartfalen. Maar in mijn documentaire zat een jonge jongen van 28 die ’s ochtends dood in zijn bed was gevonden met bloed om zijn mond. Het is lastig als een land niet de waarheid vertelt."

In de aanloop naar het WK overheerst bij het Nederlands elftal dus vooral de stilte. Zullen de voetballers misschien wachten tot tijdens het toernooi om aandacht te vragen voor de misstanden in Qatar? Ghosen heeft er een hard hoofd in. "Na de aftrap zal het waarschijnlijk nog maar over één ding gaan: voetbal."