Staatssecretaris Tielen: samenleving moet zich zorgen maken over mentale gezondheid jongeren

Uit de monitor blijkt dat bijna de helft van de jongeren tussen de 16 en 25 jaar hun eigen mentale gezondheid als 'matig tot zeer slecht' omschrijft. Zelfmoord is nog altijd de grootste doodsoorzaak onder jongeren en 14 procent voelt zich sterk eenzaam. Meer dan zevenduizend jongeren zijn vorig jaar behandeld voor een verslaving.

"Het is heel zorgwekkend", zegt Tielen in Sven op 1 Zomereditie. "We krijgen allemaal te maken met mentale gezondheid, maar zeker in de periode waarin je opgroeit, je je losmaakt van je ouders, je moet ontdekken wie je bent, op wie je verliefd wordt, wat seksualiteit überhaupt is en waar je naartoe wil in je leven. Daar worstelen veel jongeren mee en dertig procent geeft zelfs aan: ik heb er problemen mee."

"Dat is iets waar we als samenleving zorgen om moeten hebben en goed moeten kijken hoe we het oplossen", vindt de VVD-staatssecretaris, die het stokje onlangs overnam van Vincent Karremans, inmiddels demissionair minister van Economische Zaken.

'Lichte hulp' moet toegankelijker worden

Praten met je omgeving, familie, vrienden en mensen op de sportclub, helpt, zegt Tielen. "Maar soms heb je professionele hulp nodig. Waar we nu mee bezig zijn is zorgen dat ook lichte vormen van professionele hulp makkelijk toegankelijk zijn." Door jongeren in een eerder stadium te ondersteunen, moeten de wachtlijsten voor zwaardere zorg afnemen, hoopt Tielen.

"Ik vind injebol.nl, waar voor jongeren tot 25 jaar heel veel terug te vinden is over mentale gezondheid, een heel mooi initiatief", geeft ze als voorbeeld. "We geloven dat veel lichte vormen makkelijker afgevangen kunnen worden, zodat er meer ruimte blijft in de geestelijke gezondheidszorg om de zwaardere zorgbehoeften eerder aan te pakken."

Voorlopig lijkt het op vechten tegen de bierkaai. Wachtlijsten bij de GGD zijn lang en volgend jaar volgt een structurele bezuiniging van 500 miljoen op de ouderenzorg en 450 miljoen op de jeugdzorg, oplopend tot 1,8 miljard in de jaren daarna.

Corona en social media

De coronaperiode heeft littekens achtergelaten in de gezondheid van jongeren, zegt Tielen, al ziet ze tekenen van herstel. "Het was een periode waarin sociale ontwikkeling voor een groot deel zelfs afgesloten was. Schoolsluiting en het niet goed kunnen sporten heeft enorm veel bijgedragen daaraan. We zien wel dat er herstel is, maar we zijn nog niet waar we willen zijn."

Ook het gebruik van sociale media heeft grote impact op mentale gezondheid. "Dat is ook de reden dat we samen met het onderwijs kijken naar hoe we gezond schermgebruik en social media-wijsheid onderdeel maken van opgroeien in goede gezondheid. Daarnaast moeten we kijken naar bewegen en sporten. Goed voor je lichamelijke gezondheid, maar ook enorm belangrijk voor je mentale en sociale gezondheid."

Vapes en drugs

Ook trekt de bewindsvrouw ten strijde tegen illegale vapes. "In sommige illegale vapes zitten wel vierhonderd sigaretten. Daar hebben we echt de mouwen opgestroopt. Er ligt een actieplan wat mijn voorganger Karremans heeft gemaakt en waar ik met volle vaart mee doorga, om de illegale handel aan te pakken. Het voorstel om boetes op illegale vapes en de illegale verkoop ervan te verhogen is door de ministerraad."

Vorig jaar werd al extra geld vrijgemaakt voor handhaving, zegt Tielen, die hoopt ook drugsgebruik onder jongeren te verminderen. "Het is ontzettend ongezond, voor jezelf en voor het milieu, en er zit een grote keten van criminaliteit achter." Ze weet dat vooral in het festivalseizoen veel drugs wordt gebruikt. "Ik trek samen op met mijn collega, minister David van Weel van Justitie en Veiligheid. Hij is van de handhaving, ik ben meer van de preventie en de gezondheidsaspecten."

"Wat voor mij heel belangrijk is, is dat jongeren bewust zijn van de ongezondheid van die harddrugs", gaat Tielen, die naar eigen zeggen zelf enkel ooit een hijsje nam van een joint, verder. "Deze zomer beginnen weer allerlei jongeren aan een studie in nieuwe steden. We lanceren in augustus een pilot van een campagne om de bewustwording bij jongeren terug te krijgen en de wens om te gebruiken te minimaliseren."

Drugs en vapes worden vaak aangeboden via het sociale mediaplatform Snapchat, populair onder jongeren. Tielen gaat binnenkort met Snapchat om tafel. "Ik moet kijken of zij daar zelf op willen handhaven of dat wij als overheid meer moeten doen."

Vertrek uit Kamer

Tielen vertrekt na 7,5 jaar uit de Tweede Kamer, zegt de VVD'er in het WNL-programma. Ze wil geen dubbele functie tijdens de formatieperiode, wanneer het kabinet demissionair is en de nieuwe Kamer al is gekozen. “Als je op 29 oktober wordt verkozen, ben je ook Kamerlid. Ik ga vol voor het staatssecretarisschap.” Tielen hoopt als bewindspersoon aan te blijven.