Marion Koopmans: 'COVID-19 mogelijk al 45 jaar oud vleermuizenvirus'

"Virussen die muteren zijn heel normaal", legt Koopmans uit. "Als een mutatie een nadeel voor de verspreiding oplevert, zie je de variant minder vaak en als er een voordeel is zie je die virusversie vaker terugkomen. Dat is een heel simpel principe, waarmee je kunt terugkijken in de tijd."

Wereldwijd hebben wetenschappers de genetische informatie van 700.000 COVID-19 monsters onderzocht op veranderingen in het virus gedurende de pandemie. "In dit onderzoek van de Universiteit van Glasgow hebben ze de voor- en nadelen van de mutaties vergeleken met vleermuizenvirussen", vertelt Koopmans.

Stamboom

Vanaf het moment dat we dit virus in mensen zien zijn er geen enorme veranderingen geweest waardoor het virus ineens heel veel meer voordeel heeft, concluderen de onderzoekers. "De belangrijkste veranderingen in het virus zijn eerder ontstaan in vleermuizen", legt Koopmans uit.

"De zoektocht in het virus-RNA naar mutaties uit het verleden hebben de onderzoekers doorgetrokken naar oude vleermuizenvirussen. Daaruit blijkt dat de stamboomlijn waaruit het coronavirus is voortgekomen behoorlijk oud is: covid heeft namelijk dezelfde stamboomvoorouders als een vleermuizenvirus uit ongeveer 1976", aldus Koopmans.

"Vleermuizen wonen vaak met grote groepen bij elkaar. Soms zelfs met meerdere soorten in dezelfde grot. Daardoor kun je een mix krijgen van verschillende soorten virussen. In de vleermuizenvoorgeschiedenis van het coronavirus zie je ook zulke combinaties ontstaan. Een dergelijke mengvorm kan alleen ontstaan als twee verschillende virussen in dezelfde cel terecht komen. Elke combinatie is eigenlijk weer een nieuw virus, wat zich verder ontwikkelt met ander gedrag", legt Koopmans uit.

Bewijs

Volgens Koopmans is het onderzoek erg interessant, maar is er wel verder vervolgonderzoek nodig. Enkel het moduleren van data, zoals in deze studie is gedaan, is volgens haar niet genoeg bewijs. "Het is een interessant analyse, maar zo'n bioinformatica-onderzoek moet wel nog gevalideerd worden. Het roept bij mij daarnaast vooral de vraag op of het andere vleermuizenvirus uit deze stamboomgeschiedenis ook tot een pandemie zou kunnen leiden. Daar zou ik graag een vervolgonderzoek naar zien."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.