'Ik dacht dat Macedonië een beetje suf zou zijn'

Coby Basoski was 26 toen ze voor het eerst in Pestani kwam, een dorp aan het Meer van Ohrid in Macedonië. Toevallig, want voor de vakantie met een vriendin prikte ze blind een plek op de kaart van het toenmalige Joegoslavië.

“Ik heb mijn man dus gekozen met mijn ogen dicht”, grapt ze nu. Want haar vakantieliefde van toen, is nu haar echtgenoot Dmitri. Met hem is ze veertien jaar geleden van Nederland naar Macedonië verhuisd, een economisch zwak land met een onstabiele politiek. Maar ook een gebied dat door de bijzondere natuur op de UNESCO-lijst staat.

Met een charter vol Nederlanders reis ik naar de familie Basoski. Het is zo’n vlucht waar de mensen applaudisseren als de piloot het toestel veilig aan de grond heeft gezet. Mijn medepassagiers zijn mannen en vrouwen van middelbare leeftijd met gezonde wandelsandalen, hippe jongeren en gezinnen met kleine kinderen. Hetzelfde brede publiek dat ik tref bij het pension en het reisbureau van de familie Basoski.

Dmitri is een vijftiger, die “zijn droom heeft waargemaakt”. Eind jaren tachtig zag hij de kans schoon om aan de toen nog dreigende burgeroorlog in Joegoslavië te ontkomen door naar Coby te reizen. Nu runt hij een goedlopend toeristisch bedrijf met negen vaste werknemers. Zijn zoon Christiaan is er één van. Studerende dochter Nathalie springt af en toe bij.

“Kijk dat zijn de bootvluchtelingen.” Dmitri maakt graag grappen in het Nederlands. “Soms zijn ze een beetje hard”, zegt hij zelf, maar de mensen die zich vanochtend in de voortuin hebben verzameld lachen er hard om. Ze gaan een tochtje maken over het meer van Ohrid, met aan het eind van de dag een barbecue op het strand.

Iedere dag vertrekken vanaf het huis van de Basoski’s vijf Nederlandstalige gidsen met zo’n vijftig toeristen, verdeeld over verschillende excursies. “Ik dacht dat Macedonië een beetje suf zou zijn”, zegt een van de deelnemers een beetje verbaasd.

De afgelopen tien jaar heeft Dmitri veel gedaan om toeristen terug te halen naar het Meer van Ohrid. Met hulp van de ambassade en veel reclame is dat gelukt. Zo’n zestig procent van alle vakantievierders in de regio komt uit Nederland.

Oude tijden herleven, want in de jaren dertig gingen Nederlanders al naar dit toen exotisch-verre, maar ook goedkope oord. Toen werden ze geïnspireerd door het boek ‘De bruiloft der zeven zigeuners’ van A. den Doolaard - wiens standbeeld in de stad Ohrid staat.

Luister hier naar de reportage

“Ik ken jullie”, verklaart Dmitri het succes. “Jullie zijn opzij, opzij, opzij, maakt plaats, wij hebben ongelooflijke haast. Nederlanders willen alles zien en proeven, thuis gaan jullie uitrusten.” En dus bieden Coby en Dmitri alternatieve excursies aan met veel natuur en cultuur: een toer naar Albanië; een bergtocht, waarbij samen met de lokale bewoners wordt gegeten; een vaartocht naar het Pelikaaneiland.

“Wie is vegetariër?”, wil hij van de Albaniëgangers weten. “Niet zeggen hoor, dat snappen ze daar niet. Dan gaan ze knuffelen, zo van ‘ah zielig’. Albaniërs eten alles wat loopt, zwemt, vliegt. Jullie toch ook na de Tweede Wereldoorlog?”

Nederlands leren door Radio 1

Kennis brengt je verder dan geld, ontdekte Dmitri tijdens zijn jaren in Nederland. Als taxichauffeur en metaalwerker leerde hij Nederlands. “Ook door Radio 1.” Want met een koptelefoon tegen de fabrieksherrie op zijn oren, volgde hij de oorlog in Joegoslavië. Alles wat hij weet over de geschiedenis van Nederland en zijn geboortestreek gebruikt hij nu in zijn werk.

Het spijt me dat ik geen tijd heb zelf een van de excursies uit te proberen. Ik moet vandaag door naar Skopje en heb nog een afspraak in Ohrid. Dmitri brengt me weg met zijn cabrio. Op zijn hoofd prijkt een rieten hoed. Ik voel me een beetje alsof ik uit Villa Felderhof ben vertrokken.

“Iedereen verklaarde me voor gek toen ik terugging van een rijk naar een arm land. Mensen in Nederland, mijn familie hier, allemaal waren ze tegen”, vertelt hij wijzend naar het meer links en de bergen rechts. “Maar ik heb de andere kant gezien in het westen, met al dat gehaast. En nu heb ik het voor elkaar. Mijn vrouw wil ook nooit meer terug. Van heimwee is geen sprake.”

Op weg naar Olympia
Acht weken lang tellen we op NPO Radio 1 af naar de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. Dat doen we door langs verschillende Europese steden te reizen waar ooit de Spelen werden gehouden, in een estafette van verslaggevers. Deze week: van Sarajevo naar Olympia met Sandra van Steen.