Cultuur & Media
NTR

Ramsey Nasr: 'We moeten met zijn allen willen dat er een nieuw systeem komt'

foto: Ramsey Nasrfoto: Ramsey Nasr
  1. Nieuwschevron right
  2. Ramsey Nasr: 'We moeten met zijn allen willen dat er een nieuw systeem komt'

Opstand! Daartoe roept Ramsey Nasr op in zijn nieuwe boek De Fundamenten. "Dan heb ik het over een opstand van de geest, van het geweten." Niet dat hij wil dat iedereen massaal optrekt naar het Binnenhof of het Museumplein. Het is geen oproep tot fysieke opstand zegt hij in Kunststof. "Het gaat erom dat we met zijn allen moeten willen dat er een nieuw systeem komt, een nieuw politiek systeem, een nieuw economisch systeem."

'Dit gaat weer voorbij'

De Fundamenten is een bundeling van drie essays die hij schreef in tijden van corona. Tijdens de eerste lockdown keek hij met verbazing om zich heen. "In Amsterdam lag alles stil, je liep door de stad en je zag de schoonheid. Ik zag de sterren. Dat je vanuit de stad de sterren kunt zien, dat de lucht letterlijk blauwer is omdat er geen uitstoot van vliegtuigen meer is…" Hij kon ervan genieten. Maar al snel volgde de schaamte. "Als je familie, je moeder of je tante op de IC aan de beademing ligt, als je je oma niet meer mag bezoeken, of je bent die oma die niemand meer mag ontvangen in alle eenzaamheid, of je hebt iemand verloren en je mag niet aanwezig zijn op de begrafenis… Dat is verschrikkelijk."

Dat dubbele gevoel, genieten met schaamte, wilde hij vastleggen. Ook omdat hij aanvoelde "Dit gaat weer voorbij." En inderdaad, na de saamhorigheid kwam al snel de onvrede. Er werden vergelijkingen getrokken met de oorlog. Maar er was geen vijand, alleen een virus. "Ineens was de saamhorigheid verdwenen en werd alles weer geprojecteerd op de ander. Zoals we de laatste jaren graag de ander benoemen als de onheilsbrenger; immigranten, asielzoekers, kunstenaars. En nu werd de vijand wel heel divers; politici die ons erin willen luizen, wetenschappers die niet zo wetenschappelijk zijn als we wel dachten."

We kunnen niet om het klimaat heen

De vraag is hoe we ooit weer uit deze crisis komen. Volgens Ramsey kunnen we dan niet om het klimaat heen. "Het is volkomen logisch dat er een volgend virus komt. Dat zal misschien wel dodelijker zijn, besmettelijker. Het is het gevolg van de manier waarop wij met andere wezens omgaan, met de planeet. De makkelijkste uitweg voor ons geweten is te zeggen: zijn ze weer bezig geweest in China, daar eten ze ook alles, niet goed doorgekookte vleermuis, en nu zitten wij met de brokken.

Maar als je beter nadenkt zul je moeten toegeven; als wij dieren, runderen, varkens en kippen met tienduizenden bij elkaar zetten – in Nederland hebben we zelfs een varkensflat ontworpen – dan zullen er ziektes ontstaan. Zoönose, het overspringen van virussen van dier op mens, is er altijd al geweest, sinds het begin van de mensheid. Hoe meer dieren je op deze onwaardige manier houdt, hoe groter de kans dat zoiets ontstaat."

'We handelen in strijd met de evolutietheorie'

We moeten beseffen dat ons handelen in strijd is met de evolutietheorie. "Wij denken dat wij als mens succesvol zijn. Maar wij zijn niet slimmer, wij zijn niet beter. Sterker nog, kokkels zijn veel succesvoller. Die leven al honderden miljoenen jaren in exact deze vorm. Die hebben niet meer nodig dan één voet, een mond en een anus. That's it. Wij zijn pas een paar tienduizend jaar een beetje in vorm. Als wij als soort willen overleven moeten we af van het idee dat wij het centrum van de wereld zijn. Dat is wat het virus ons nu met harde hand leert." Een beter milieu is geen geitenwollen sok, maar noodzakelijk puur uit lijfsbehoud.

Kunststof Radio

Het cultuur- en mediaprogramma van NTR van maandag tot en met donderdag te horen tussen 19.30 en 20.30 uur op NPO Radio 1 of op elk moment terug te luisteren als podcast. Volg Kunststof op Twitter, Facebook en Instagram.

Ster advertentie
Ster advertentie