Cultuur & Media
KRO-NCRV

'Cabaretier Pieter Derks ook in dagelijkse conversaties ad rem'

foto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. 'Cabaretier Pieter Derks ook in dagelijkse conversaties ad rem'

Gevat, en sterk in overdrijving. Die observaties doet ‘taaldetective’ René Appel in De Taalstaat wanneer hij de woorden weegt van Pieter Derks. De cabaretier is elke week te horen als columnist bij De Nieuws BV en onlangs ging z’n nieuwe voorstelling ‘uit het niets’ in première.

Voor werkelijk alles heb je tegenwoordig een account met een - vooral moeilijk - wachtwoord nodig. Derks beschrijft het herkenbare gegeven heel beeldend in een van zijn shows, en dat was Appel opgevallen. "Het is een typisch voorbeeld van overdrijving, die voor een deel wel op de realiteit berust."

Maar die realiteit wordt uitvergroot, waarmee je een komisch effect bereikt, legt de schrijver uit. "Hij heeft het over een wachtwoord met minimaal 24 karakters. En dan somt ‘ie ook een aantal tekens op. En als laatste teken noemt hij de swastika. Dat is natuurlijk zeer absurd. Die overdrijving leidt tot bepaald soort absurditeit die de lach opwekt."

Uitvaart

Een vergelijkbare truc haalt Derks volgens hem uit in het tv-programma Over mijn lijk, waar mensen worden gevolgd die snel zullen sterven. Derks vertelt dat hij nog nooit op een uitvaart heeft gesproken en eigenlijk een uitvaartverzorger had moeten bellen met de vraag of ze een serie try-outs wilden programmeren.

"Hij gooit het er bovenop", ziet Appel, die opmerkt dat het een "hele goede cynische grap" is. "Hij doet niet zomaar een paar try-outs, maar try-outs in een paar kleine crematoria in de provincie."

Hard achteruit

Derks is niet alleen grappig voor een volle zaal, merkte de taaldetective op. Hij wijst op een fragment waarin Derks bevraagd wordt over het winnen van tv-programma De Slimste Mens. De cabaretier grapt dat zijn kennis daarna heel hard achteruit is gegaan.

"Dat was heel ad rem", zegt Appel. "Het is niet iemand die alleen op het podium leuke grappen bedenkt, maar ook in gewone dagelijkse conversaties gevat op opmerkingen van een ander ingaat."

Het TNA van...

Iedere week analyseert taalwetenschapper René Appel het taalgebruik van een bekende Nederlander in De Taalstaat-rubriek het TNA (taalnatuuranalyse).

Eerder maakte hij het TNA van Max Verstappen en Sven Kockelmann.

Ster advertentie
Ster advertentie