Gustaaf Peek: 'Als ik romans schrijf, ben ik kunstenaar'
- Nieuws
- Gustaaf Peek: 'Als ik romans schrijf, ben ik kunstenaar'
Presentator Frénk van der Linden spreekt in Kunststof met schrijver Gustaaf Peek. Vanaf 28 september ligt zijn nieuwe roman A.D. in de boekhandel. A.D. verschijnt bij uitgeverij Querido die het omschrijft als 'Een vlammende historische roman over een keerpunt in de geschiedenis'.
Kunststof - Gustaaf Peek, schrijver
1597. De jonge Republiek der Nederlanden stuurt reusachtige schepen oostwaarts. Om buit te vergaren, het fundament voor een ontluikend wereldrijk. Een schip met meer dan honderd mannen, jongens en enkele vrouwen dwaalt over zee op zoek naar nieuwe specerijeneilanden. Het leven vóór de mast is rauw en gevaarlijk. Na vele ontberingen en omzwervingen bereikt het schip een onbekende kust. De eilandbewoners zien vreemde mensen naderen. Er volgt een ontmoeting die de koers van beide volkeren de komende eeuwen zal bepalen.
Gustaaf Peek: "Ik heb zo’n anderhalf jaar research gedaan voor dit boek en er twee en een halfjaar aan geschreven. Pakweg vier jaar dus. Ik had bij het schrijven een tekening van een schip bij de hand, een redelijk uitgebreide overzichtstekening waarop werkelijk ieder touwtje, piepeltje is geïdentificeerd. Als ik dan mijn weg kwijtraakte in het jargon kon ik het altijd weer opzoeken."
'Je verloor makkelijk twee derde van bemanning'
"Het schip in mijn boek is op weg naar een winstgevend eiland in het oosten, in 1597, nog net vóór de VOC werd opgericht, die ontstond in 1602. Rijke hoge heren uit de jonge Republiek der Nederlanden investeerden geld in deze schepen. Zij hadden geld over, er was ook allerhande vluchtkapitaal uit Antwerpen en zo heeft men vloten samengesteld. De eerste vertrok in april 1595 en kwam pas terug in augustus 1597. Je was in die tijd wel een paar jaar onderweg en je verloor makkelijk twee derde van je bemanning. In de eerste scheepvaart vertrokken 249 man en er kwamen er 87 terug."
"Als je die wereld wilt oproepen, en dat wilde ik, dan ontkom je niet aan de dood, dood is heel echt en dagelijks op zo’n schip. En vaak stierf men niet zachtzinnig. Als je wilt oproepen wat er zich in je bewustzijn moet afspelen om de situatie op zo’n schip te doorstaan, om te overleven vóór de mast, ontkom je niet aan dood, aan bloed."
Als je die wereld wilt oproepen, dan ontkom je niet aan de dood
"Ik besef dat ik met dit boek nogal wat vraag van de lezer, maar ik ben ook bereid om te geven. Ik vind dat ik geef, dat ik gul ben. Ik werk graag naar voren, thematisch, stilistisch. Ik wil uitkomen op een plek waar ik mezelf aanvankelijk niet had kunnen voorstellen en waar ik ook nog niemand anders heb aangetroffen."
"Je komt als lezer in A.D. denk ik in een wereld, ook op thematisch niveau, waar nog niet heel veel boeken over zijn. Ik denk dat ik veel behandel in mijn boek, maar ik wil daar niet te expliciet over zijn, dat laat ik ook aan de lezer. Ik daag de lezer uit om verder te lezen en het in zich op te nemen en te zien dat sommige dingen discussies lijken te volgen, paden te volgen en dan gaan ze over alles heen en dan breken ze meerdere contexten open."
Voorbereidend leeswerk
"Ik heb heel veel gelezen om dit boek te kunnen schrijven, scheepjournaals, memoires van de eerste scheepvaart, de tweede scheepvaart. Ik heb een superleuk boek gelezen, de memoires van een kapitein in VOC-dienst uit de tijd van Coen, een Zwitser, Elie Ripon. Een kapitein is een militaire rang op zo’n schip. In de 17e eeuw waren Japanners goeie soldaten, die had je als huurling in dienst, en zeker ook Zwitsers. Een restje zie je daar nog van in Rome, bij de Paus, in de Zwitserse Garde."
"Ripons memoires zijn heerlijke, openhartige, soms half verzonnen, maar hele opgewekte verslagen. Ik had er heel veel aan omdat hij zo opgewekt verslag deed ook van zijn slachtpartijen, zijn eigen verwondingen, maar ook hoe hij mensen op de eilanden dood maakt en hoe ze hun slachtoffers hebben moeten opeten omdat ze honger hadden en ze te ver waren afgedreven van de andere troepen. Dat gaat maar door, in een heel vrolijk tempo."
Je komt als lezer in A.D. in een wereld waar nog niet heel veel boeken over zijn
"Mijn romans zijn geen politieke romans, als ik romans schrijf ben ik kunstenaar, dan kan het van alles worden. Maar er zit zeker onverholen woede in A.D. over wat er toen in Indonesië gebeurde en op sommige plekken in de wereld nog steeds gebeurt."
"De personages in mijn boek leven vóór de mast en op het eiland. Er is een buitengewoon hiërarchische indeling op zo’n schip. Achter de mast heb je de schipper, de stuurman, de officieren, de predikant en zijn gezin, de mensen die goed te drinken en te eten hebben, en een goed bed. Vóór de mast heb je het gewone werkvolk dat eigenlijk werkt en tegelijk crepeert."
Ontmoeting met eigen oorsprong
"Als ik schrijf ben ik niet bezig met wat mijn werk kan bewerkstelligen bij een lezer. Dat voelt te specifiek. Ik denk dat dat ik meer in het domein zit van verlichting, inzicht, idee, ruimte, schoonheid, hart. Ik ben veel algemener aan het spreken en dit zijn een paar steekwoorden, maar ik denk dat het domein waar ik me in begeef als schrijver abstracter is, en opener, onbestemder, mysterieuzer. Dus als die begrippen zich zouden gaan manifesteren bij een lezer zou dat niet vreemd zijn."
"Dit boek is ook een soort ontmoeting met m’n eigen oorsprong. Dat kwam pas gaandeweg, tijdens het schrijven, dan begint zich meer te openbaren. Mijn moed wordt groter, je durft meer te denken, meer te accepteren van je eigen inzet. En op een gegeven moment kwam ik er achter dat ik een spoor terug aan het volgen was. Dat ik wilde weten, dat iets zich aan mij moest openbaren."
Gerelateerd
