Vredesprijswinnaar Mohammadi rolmodel in strijd tegen Iraans regime

"Het is een hele belangrijke boodschap naar de Iraanse bevolking," zegt Iran-expert Damon Golriz in Nieuws en Co. Volgens hem staat Mohammadi voor de verandering die Iraanse burgers willen zien. Vorig jaar nog waren er grote protesten tegen de religieuze leiders van het land. 'Vrijheid, leven en vrouw' werd toen veel geroepen. "Het gaat niet alleen maar over de vrouw, maar over de hele samenleving. Iran is voor 85 procent onder de 40 jaar oud. Het is jonger dan de revolutie van ayatollahs, een paar oude baardmannen die steeds willen zeggen hoe mensen moeten leven. Dat wil de bevolking eigenlijk helemaal niet."

Verandering

"Als je naar Iran kijkt op een abstract niveau strijden hoop en wanhoop met elkaar. Hoop naar een toekomst zonder die ayatollahs. Dat is precies wat zij zegt," zegt Golriz. "Zij zit in de gevangenis en een paar jaar geleden publiceerde ze een stuk in de New York Times. Daarin zegt ze: ik wil dit regime omver helpen met vreedzame protesten en dat is een hele andere manier van kijken dan twintig jaar geleden."

Hoop

"Net na 9/11, na de invasie in Afghanistan werd de Nobelprijs voor de Vrede gegeven aan iemand die zich veel meer positioneerde als een islamitische vrouw. Die eigenlijk ook het Westen uitnodigde om een hervormingsgezinde houding in te nemen in plaats van oorlog." Volgens Golriz is die kijk nu compleet veranderd. "Daar gelooft niemand in, Mohamaddi ook niet. Zij wil een radicale omwenteling, omdat er vanuit het Westen met een dubbele tong wordt gesproken."

Golriz vertelt dat dit als een zwarte wolk boven de Iraanse bevolking hing. "Maar met zo'n prijs is men eigenlijk heel erg hoopvol. Hoopvol op een verandering, hoopvol op leiderschap van Mohammadi, mits zij wel het juiste inclusieve leiderschap met zich meeneemt en niet probeert een kleine groep groot te maken, maar eigenlijk de hele diverse bevolking mee te nemen in deze strijd."

Radicaal anders

Mohamaddi gelooft niet dat het regime hervormen valt, zegt Golriz. Zij hoopt dat door vreedzame civiele ongehoorzaamheid het land kan veranderen. "Voor verandering vanuit de bevolking heb je drie elementen nodig. Je hebt een leider nodig, je hebt organisaties nodig en je hebt een idee nodig. Het idee is er, daar is al jarenlang over nagedacht."

Alleen leiderschap en organisaties blijven lastig. "Dat heeft te maken met het regime. Het regime is ontzettend geraffineerd en heeft zich zo goed ontwikkeld om repressie uit te voeren, maar ook om Iraniërs tegen elkaar uit te spelen. Deze prijs kan ervoor zorgen dat, mits zijn leiderschap een inclusieve manier meeneemt, er hoop ontstaat die ook westerse steun achter zich heeft. Daarom is het zo belangrijk."