2017 kent een vroege herfst

Nog niet iedereen zal het opgevallen zijn, maar overal in de natuur wordt zichtbaar dat de herfst in de natuur nu al op gang begint te komen. Bij diverse boomsoorten beginnen bladeren te verkleuren en van de boom te vallen. Verslaggever Henny Radstaak bespreekt de vroege herfst met Arnold van Vliet van de Natuurkalender.

Vroeg verkleurende berken en beuken

Berken beginnen als een van de eerste boomsoorten met de bladverkleuring en bladval. Normaal begint de bladverkleuring van berken in de tweede helft van september. Dit jaar zijn veel berken al eerder begonnen. Beuken krijgen op veel plaatsen ook al een lichtgele gloed. Voor beuken begint bladverkleuring normaal gesproken pas vanaf 20 september. Als de bladverkleuring al in augustus begint dan is dat zeer vroeg.

Verkleurde paardenkastanjes?

Naast esdoorns, berken en beuken zie je bladverkleuring op gang komen bij boomsoorten als lindes, robinia’s en moseiken. Bij zomereiken is nog weinig bladverkleuring te zien. Een boomsoort waar dit jaar ook al vroeg veel bruine bladeren te zien zijn, is de witte paardenkastanje. De belangrijkste reden voor deze vroege verkleuring is echter de paardenkastanjemineermot. Deze mot vreet zich een weg in het blad waardoor er mijnen ontstaan die in de loop van het groeiseizoen bruin worden.

De mineermotten profiteren van een lang groeiseizoen. De hoge temperaturen in mei, juni en juli zorgden voor extra generaties van deze mineermot en daardoor voor extra veel vraat. Hierdoor komt de bladverkleuring extra vroeg op gang.

Oorzaak

Het is niet helemaal duidelijk wat de oorzaak is van de vroege start van de herfst. Waarschijnlijk is het een combinatie van een vroege start van het groeiseizoen van de bomen en planten door de uitzonderlijk zachte maart samen met een aantal nachten met vorst in eind april en begin mei. Op het moment dat veel bomen hun bladeren ontplooiden en in bloei kwamen, zakte de temperatuur aan de grond een paar nachten tot -9 graden Celsius. Deze vorst kan de bladeren beschadigd hebben. Vervolgens was het tot half juni extreem droog waarna een natte tot zeer natte zomer volgde. Grote wisselingen in de beschikbaarheid van vocht kan bomen verzwakken.

Zeer vroege rijping van vruchten

De vroege bloei en hoge temperaturen in de afgelopen maanden hebben ervoor gezorgd dat de vruchtenrijping voorspoedig is verlopen. De afgelopen twee weken begonnen op veel plaatsen de eikels uit de bomen te vallen, dit was vroeger in laatste week van september normaal. Niet alleen de eikels zijn vroeg. Wilde lijsterbessen werden begin juli al rijp en de vlierbessen al begin september, beide zo’n maand eerder dan normaal.

Tweede bloei

Naast de vroege bladverkleuring en vruchtenrijping zijn op dit moment bloeiende voorjaarsplanten opvallend. Verschillende wilde lijsterbessen hebben naast rijpe vruchten trossen met bloemen. Dit soort najaarsbloei doet zich vaker voor. Ook in 2011 kwamen voorjaarsbloeiers opnieuw tot bloei in het najaar. Dat jaar is het droogste jaar tot nu toe. Het is dus niet onwaarschijnlijk dat de komende weken meer planten en bomen onverwacht in bloei gaan komen.

Bron: NatureToday

Elke zondagochtend hoor je in Vroege Vogels op NPO Radio 1 nog meer over de natuur in Nederland en ver daarbuiten. Het programma wordt elke zondag uitgezonden tussen 7.00 en 10.00 uur.