'Het is superieur om te denken dat je anderen eindeloos kan kwetsen', zegt cabaratier Freek de Jonge over moord Van Gogh

Theo van Gogh bleef hardnekkig doorgaan met het roepen van dingen die kwetsend kunnen zijn, zegt Freek de Jonge. Zo bezigde de vermoorde columnist termen als 'geitenneuker'. De cabaretier zegt dat hij de moord niet wil goedpraten, maar dat er een duidelijk verschil is in ergens aandacht voor vragen en provocatie: "Die provocatie valt fout."

Zit er volgens de cabaretier grens aan de vrijheid van meningsuiting? Nee, zegt hij: "Het is alleen het risico dat je loopt als je die vrijheid hanteert. De wereld zit ook vol met gekken. Door zijn uitspraken voort te zetten, heeft hij mensen zodanig gekwetst dat ze hem van kant maken."

Meepraten over dit onderwerp? Dat kan op het platform DIT (EO).

Altijd kunnen zeggen wat je vindt

Lale Gül, die zelf opgroeide in een streng-islamitische cultuur en daar afscheid van nam, vindt dat je altijd moet kunnen zeggen wat je vindt. Zelf moet ze beveiligd worden vanwege haar uitingen in columns, boeken en op tv: "Ik heb regelmatig kritiek op de islamitische gemeenschap. Mijn beveiliging is blijkbaar een logisch gevolg van een geloof bekritiseren. Maar ik vind dat helemaal geen logisch gevolg."

Ze vindt dat moslims een dikkere huid moeten kweken. "Bij het jodendom en christendom kun je alles zeggen zonder vermoord te worden. Ik vind dat je het iemand het recht heeft om harde grappen te maken. Waarom zouden moslims niet tegen een harde grap kunnen? Ook al ervaar je het als een diepe belediging of vernedering: het is een mening. Woorden bestrijd je met woorden. Je pakt geen pistool of mes."

‘Superioriteit’

Er zit een superioriteit in de manier waarop Van Gogh zijn uitspraken deed, meent De Jonge. "Als witte mensen hebben we de afgelopen eeuwen een schrikbewind over de wereld gevoerd, waardoor we een zekere superioriteit en zelfverzekerdheid hebben gekregen. Die stralen we nog altijd uit. En dat deed Van Gogh ook. Door zijn woorden voelden mensen die niks te maken hebben met de extreme islam, zich gekwetst."

Daarbij vraagt hij zich af: "Als je de vrijheid van meningsuiting volledig vrij laat, stompt het mensen af die bestookt worden. Het gaat er toch om dat je met elkaar in gesprek komt?"

‘Geef islamitische gemeenschap tijd’

De bestandheid tegen een goede grap komt bij moslims vanzelf, zegt De Jonge: "In Nederland is niets meer heilig voor ons. Omdat dat zo is, denken we dat iedereen dezelfde instelling moet hebben. Die ontwikkeling vindt wel plaats. Alleen niet in het tempo dat we willen."

Gun de islamitische gemeenschap die tijd, zegt hij. "Wij zijn opgevoed in die westerse cultuur en hebben allemaal onze standpunten kunnen innemen. De voors en tegens hebben we gezien. Er zijn mensen die nog niet beschikken over dat arsenaal aan nuances."

Volgens Gül is er eerder sprake dan achteruitgang dan vooruitgang op dit vlak in de moslimgemeenschap. "Ik gun mijn eigen moslimgemeenschap ook emancipatie. Daarom vind ik dat er op een gegeven moment een voorhoede moet opstaan en zegt: wij pikken het niet langer dat we worden uitgesloten. Net zoals bij christenen is gebeurd. Dan moet je geen geduld hebben, maar een emancipatiestrijd voeren."