Artsen Radboud UMC geven geen hand meer

Volgens arts Kees van Laarhoven, hoofd van de afdeling Heelkunde en bedenker van het plan, is het voor zowel artsen als patiënten erg wennen om geen handen te schudden. “Het is een lang en goed gebruik in onze cultuur om elkaar zo te begroeten en het vraagt uitleg over de reden waarom je er van afziet.” Toch vindt Van Laarhoven het belangrijke om patiënten met een verminderde weerstand geen hand te geven. “Het lijkt logisch om bacterieoverdracht die via de handen kan optreden te reduceren. Nog simpeler is het om het na te laten die hand te geven.”

{quoteaudiofragment audio="254943" author="De Ochtend" caption="Artsen Radboud Ziekenhuis geven geen hand meer" }

De proef op de afdeling Heelkunde loopt nu een jaar. Een meetbaar resultaat heeft dat volgens Van Laarhoven niet opgeleverd. Belangrijker dan meetbare effecten vindt hij de bewustwording die van de maatregel uitgaat. “Zowel dokter als patiënt moeten zichzelf aanleren stil te staan bij wat we kunnen doen om het overdragen van bacteriën te beperken.”

'Interessant experiment'

Dianda Veldman, directeur-bestuurder van de Patiëntenfederatie Nederland, is kritisch op de nieuwe praktijk in het Nijmeegse Ziekenhuis. Ze noemt het een interessant experiment, maar zegt in eerste instantie geschrokken te zijn van het voorstel. “Het voelt heel tegennatuurlijk. Een hand geven is een uiting van respect, geeft mensen het gevoel dat ze welkom zijn, dat je wordt gezien. Het geeft toch iets meer gelijkwaardigheid tussen dokter en patiënt, dus dat afschaffen voelt heel raar maar tegelijkertijd begrijp ik dat het belangrijk is dat ziekenhuisinfecties worden tegengegaan. Deze maatregel is logisch bij mensen met een kwetsbare gezondheid.”

Veldman benadrukt het belang van goede communicatie. “Het is verschrikkelijk belangrijk om het goed uit te leggen. Patiënten willen niet het gevoel hebben dat er een robot tegenover zich hebben staan, het menselijke contact is belangrijk. Als dit meer gaat gebeuren denk ik dat het des te belangrijker is dat er goed gecommuniceerd wordt tussen dokter en patiënt en dat is één van de dingen waar nog veel te winnen is.”

Kees van Laarhoven begrijpt de reserves die de Patiëntenfederatie Nederland heeft. Hij zegt dat er intern in het Radboud Ziekenhuis veel discussie is over op welke afdelingen de maatregel zinvol is. Ook hij benadruk het belang van goede communicatie. Volgens Van Laarhoven neemt de kwaliteit van de verstandhouding tussen de dokter en patiënt toe als de maatregel wordt uitgelegd. “Het grappige is dat op het moment dat we uitleggen dat we geen hand geven er meteen een bijzonder contact ontstaat. Je krijgt een dialoog tussen patiënt en dokter of verpleegkundige, het gaat ergens over en eigenlijk lijkt het een goede vervanging van het sociaal contactleggen te zijn.”

Discussie

Uiteindelijk wil Van Laarhoven graag dat het niet schudden van handen leidt tot debat. “Ik zou de discussie willen aangaan bij welke patiëntengroepen we denken dat het echt zinvol is. Want ook het handen geven heeft een cultuurwaarde die we niet zomaar over boord willen gooien. Maar daar waar er patiëntengroepen zijn die beduidend minder weerstand hebben, door ziekte of door een operatie kan het nuttig worden.”