Mein Kampf, binnenkort in dit theater

Zolang er op de theatervloer vooral gewaarschuwd wordt tegen de boodschap die Adolf Hitler in zijn boek stopte, is er weinig protest te verwachten, denkt historicus Wim Berkelaar. Hij en collega-historicus Ewoud Kieft bekeken het toneelstuk en geven bij Langs de Lijn En Omstreken hun indrukken. Wim Berkelaar heeft twijfels of het toneelstuk slaagt in zijn opzet, Mein Kampf onschadelijk maken.

Op toneel voorlezen uit en nadenken over Mein Kampf is wat anders dan het boek uitgeven of verhandelen. Want dat is verboden. Of toch niet? Dat ligt anno nu een stuk ingewikkelder dan pak ‘m beet tien jaar geleden. Sinds de auteursrechten van het boek na 70 jaar zijn verlopen, staat het in theorie iedereen vrij om met het boek te doen wat ie wil. Om te voorkomen dat het fascistische gedachtegoed daarmee vrij spel zou krijgen, werd in Duitsland daarom kort geleden een wetenschappelijke editie van Mein Kampf uitgegeven. Een kloeke uitgave waarin de beweringen van Hitler van kritische kanttekeningen worden voorzien. Het boek is al 85.000 keer over de toonbank gegaan in Duitsland, en er wordt gewerkt aan een Nederlandse vertaling.

Verboden ja of nee?

Maar het originele boek verkopen zonder kritische kanttekeningen blijft in Nederland problematisch. Er staat zo veel vuilspuiterij over joden in dat het OM je kan beschuldigen van het aanzetten tot haat en discriminatie. Maar het is de vraag of het wetsartikel dat zoiets verbiedt tegenover Mein Kampf niet een tandeloze tijger is geworden.

Het gerechtshof ontsloeg vorig jaar een galeriehouder in Amsterdam die het boek verkocht van rechtsvervolging. Een veroordeling zou in strijd zijn met het recht op vrije meningsuiting, oordeelde het hof. Bovendien vond het gerechtshof dat het boek een belangrijke rol speelt in het maatschappelijke debat en is de tekst van Mein Kampf ook op internet en in bibliotheken te vinden. De zaak is nog steeds niet uitgevochten omdat het OM in cassatie ging.