Hoe maak je van een mens weer een aap?

Gisteren mocht Marria na een quarantaineperiode van ruim 3 maanden voor het eerst naar buiten, een belangrijke stap in het proces om haar van mensenkind weer aap te maken. Godelieve Kranendonk is gedragsbiologe bij Stichting AAP en begeleider van Marria. Hoe maak je van een mensaap die opgevoed is als mens, weer een aap?

Stap 1 - Eten

"Stap 1 is het eten. Dat is meteen ook de lastigste stap. We hebben ooit Mojo gehad, een aap die gewend was om boterhammen met jam te eten en bier te drinken. Het kostte heel veel moeite om hem op een chimpanseedieet te krijgen. Van Marria wisten we dat ze graag fruit at, maar verder ook gewoon alles wat de pot schafte. Ze was daarbij gewend om haar eten als papje te krijgen en met een lepel te eten, terwijl chimpansees in brokken eten. We hebben haar dus eerst eten in een soort papvorm gegeven, maar zijn dat geleidelijk steeds grover gaan maken. Nu eet ze gewoon brokken, zoals chimpansees in het wild ook doen."

Stap 2 en 3 - Chimpanseetaal

"Stap 2 is het leren van de taal, en die vervolgens ook te kunnen gebruiken. We leren haar eerst om gebaren en geluiden te maken tegen mensen. Dat lukt inmiddels al aardig. We horen dat ze geluiden kan maken die andere chimpansees ook maken, en ze vlooit haar verzorgers."

Stap 3 is dan om dit ook bij soortgenoten te kunnen, zodat ze met elkaar kunnen communiceren. Je kunt als mens wel chimpansee-klanken nadoen, maar het zal nooit hetzelfde zijn als een soortgenoot, die er precies de juiste toon aan weet mee te geven."

Stap 4 - Andere chimpansees

"Stap 4 is om Marria bij andere chimpansees te zetten. Daarbij is het heel spannend of ze ze als soortgenoten zal herkennen. Als dat zo is, dan is het werk voor ons als verzorgers en gedragsbiologen makkelijker, de apen vinden elkaar dan sneller. Als ze zoiets heeft van: ‘wie of wat is dit?’ wanneer ze een andere aap ziet, moeten we haar daar intensiever in begeleiden. Dan moet je laten zien dat de andere aap aardig is tegen jou, en dat ook tegen haar zou kunnen zijn. Dat kost dus meer werk."

Uiteindelijk is het de bedoeling dat Marria in een groep apen zal worden opgenomen en dat ze samen met deze groep in een dierentuin zal worden geplaatst. "Als ze eenmaal bij soortgenoten zitten hebben ze vaak geen behoefte meer aan contact met mensen. Marria is met haar 13 jaar nog heel jong en leert waarschijnlijk heel snel. Wat dat betreft heeft ze geluk en ze kan nog 30-35 jaar genieten van haar leven als chimpansee."