Ultrabewerkt dus ongezond? Zo zit het met vleesvervangers

Ultrabewerkt voedsel heeft niet bepaald het imago van een gezonde maaltijd. Daarom proberen sommigen het zo veel mogelijk te mijden, al is dat in bepaalde gevallen bijna onmogelijk. Bijvoorbeeld voor wie op zoek is naar plantaardige vervangers van vlees: dat zijn namelijk producten die praktisch altijd bewerkt zijn.

Waar is het van gemaakt?

Zo is plantaardig gehakt vaak gemaakt van soja of tarwe. "Die is dan zo bewerkt dat het gehakt is geworden", vertelt Marije Verwijs, expert gezondheid bij het Voedingscentrum. "Er zijn bepaalde dingen aan toegevoegd die niet in je keukenkastje staan."

Dat maakt het 'ultrabewerkt' voedsel, zoals dat dan heet. "Dat zijn etenswaren waarvan je niet meer kunt herkennen waar het eigenlijk van gemaakt is", legt Martijn Katan uit. Hij is emeritus hoogleraar in de voedingsleer aan de Vrije Universiteit. "Er gaan veel hulpstoffen in en er worden speciale trucs uitgehaald om het lekkerder en zachter te maken, zodat het makkelijker naar binnen gaat."

'Eindeloos van eten'

Maar dat hoeft niet te betekenen dat het ook ongezonde voeding is, benadrukt Verwijs. "Neem 30+-kaas, sommige soorten volkorenbrood of halvarine. Dat valt ook onder ultrabewerkt, en daarin zien we juist heel goede eigenschappen", legt ze uit. Ultrabewerkt voedsel wordt pas ongezond als het zo is gemaakt dat je er eindeloos veel van kan eten.

"Dan leidt dat tot overgewicht en dat is een groot probleem", vertelt Katan. Hij noemt chips als voorbeeld. Daar wordt tijdens de bewerking van aardappelen zelfs gelet op het geluid dat een chipje maakt als je erop kauwt. Bovendien wordt er vaak veel zout, suiker of verzadigd vet aan toegevoegd, weet Verwijs. "En die zijn niet per se heel goed voor je gezondheid."

Gezonder dan echt gehakt?

Dat plantaardig gehakt ultrabewerkt is, wil dus niet zeggen dat het per definitie ongezond is. Verwijs: "Je ziet dat veel plantaardig gehakt dat op de markt is bijvoorbeeld veel zout of verzadigd vet bevat." Maar er zijn volgens haar ook producten met minder zout en verzadigd en juist extra veel eiwit, ijzer en vitamine B12. "En om die reden best een goede vervanger voor vlees zijn."

Sterker nog: plantaardig gehakt kan zelfs gezonder zijn dan echt gehakt, zegt hoogleraar voeding voor gezond leven aan de Vrije Universiteit Amsterdam Ingeborg Brouwer. "Als je kijkt naar de samenstelling, dan denk ik dat plantaardig gehakt er beter uitkomt dan echt vlees. Zeker als het om rood vlees gaat, zoals rundvlees en varkensvlees."

Lees de rest van het artikel op de site van EenVandaag.