Moet er een aparte wet komen die een partijverbod mogelijk maakt? 'Dit zijn de randen van democratie en rechtsstaat'

D66 wil een verbod op een partij mogelijk maken via uitbreiding van een bestaand wetsartikel dat al bij motorclubs kan worden toegepast. Nog voor het kerstreces presenteert minister van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties Hanke Bruins Slot de vernieuwde wet op de Politieke Partijen waarin een partijverbod voor politieke partijen wordt opgenomen. Maar hoe moet dat partijverbod eruit gaan zien? En welke grenzen kunnen gesteld worden aan gedragingen van politieke partijen?

"Een vergelijking met een motorclub is te kort door de bocht," zegt Eric Janse de Jonge, lid van de Staatscommissie Parlementair Stelsel en voormalig Eerste Kamerlid van het CDA, in WNL Haagse Lobby op NPO Radio 1. "Een motorclub is een hobbyvereniging waar vaak ook criminele activiteiten plaatsvinden. Een politieke partij is onderdeel van de staat." Janse de Jonge waarschuwt: "Je zit hier aan de randen van democratie en rechtsstaat."

Desondanks vindt Janse de Jonge en de andere tafelgasten Erik Verweij, gemeenteraadslid voor de VVD in Rotterdam en Peter Rehwinkel die in 1996 als Tweede Kamerlid van de PvdA pleitte voor een partijverbod van de partij CP’86, de regels om een partij te beteugelen niet streng genoeg. "Als je de maatstaven van het partijverbod in 1997 zou toepassen op de huidige tijd, dan zou je kunnen zeggen dat één van de grootste partijen nu dezelfde uitingen doet. Ik kan niet uitleggen waarom je dan nu niet overgaat tot een verbod," zegt Verweij. Het gemeenteraadslid lijkt daarmee te doelen op het rechtse karakter van CP'86 en een aantal huidige rechtse partijen zoals PVV.

Wat op de achtergrond ook meespeelt is de verharding zowel binnen als buiten de Kamer. Tweede Kamerleden merken in hun privé en werkende leven steeds sterker de gevolgen van de polarisatie, zeggen ze tegen de NOS. Dat heeft ook politieke gevolgen: sommige politici houden zich daarom in en zeggen hun mening niet altijd hardop. Dat komt ook doordat het debat in de Kamer verhardt. "Intimidatie is niet meteen een reden om tot het ontbinden van een politieke partij over te gaan," reageert Rehwinkel. Janse de Jonge vindt dat het Reglement van Orde veel strenger moet: "Dat is nu veel te slap."