Feit of fictie: Mag aanzetten tot oorlog wel op TV?

Hoe snel vliegen we elkaar naar de haren? En hoe makkelijk gaat dat? Dat is het idee achter een nieuw BNN-programma: Dat wordt oorlog! Maar kan dat wel? 

Dat vroeg een student uit Maastricht zich af die een brief schreef aan De Volkskrant. Het experiment zou lijken op oude proeven zoals het Stanford Prison Experiment uit 1971. Daarin zaten twee groepen vast in een gevangenis. De ene helft was bewaker, de andere helft gevangene. Wat bleek? Na een aantal dagen liep het helemaal uit de hand.

Daarom zijn er nu strenge eisen. Dat zeggen Marieke Tollenaar, lid van de commissie ethiek en psychologie van de universiteit Leiden en Chris Reinders Folmer, die onder meer onderzoek doet naar dit soort ethische vragen. Experimenten moeten voldoen aan drie eisen: er moet wetenschappelijk belang zijn, deelnemers moeten weten waar ze aan beginnen én ze moeten zich op elk moment terug kunnen trekken. Bij een wetenschappelijk experiment controleert een ethische commissie ook of het onderzoek in de haak is.

Psycholoog Jan-willem van Prooijen werkte mee aan het programma en is er gerust op dat het ethisch door de beugel kan. Wel zegt hij dat het bij een wetenschappelijk onderzoek wél door een ethische commissie zou moeten. Voor televisie hoeft dat niet.