Zeg gerust sorry in de rechtszaal

Als je sorry zegt in een rechtszaak, erken je dan meteen dat je fout zat? Die vraag onderzocht Lianne Wijntjens. Ze promoveerde cum laude aan de Universiteit Tilburg. "De juridische risico’s vallen in het niet bij de positieve effecten van excuses", zegt zij in dr Kelder en Co.

"Stel je voor je", schetst Wijntjens, "je bent zorgmedewerker en je krijgt Covid-19 omdat de overheid heeft nagelaten beschermingsmiddelen ter beschikking te stellen. Wat zou je dan graag willen horen als het tot een juridische procedure komt? De kans is heel groot dat je graag excuses zou willen ontvangen. En je bent daarin niet alleen want uit onderzoek blijkt dat heel veel slachtoffers gebaat zouden zijn bij het ontvangen van excuses."

Toch vinden overheden of bedrijven het vaak lastig om zich te verontschuldigen. "Het probleem is dat schadeveroorzakers bang zijn voor negatieve juridische consequenties. Ze vragen zich af” als ik sorry zeg, beken ik dan schuld?" 

"Ja, want als het jouw schuld is kost het geld", werpt Jort Kelder op. "Precies", vervolgt Wijntjens, "dan erken ik misschien dat ik aansprakelijk ben. Uit mijn onderzoek blijkt dat die angst niet terecht is. Ik heb bijna vier duizend uitspraken geanalyseerd en ik heb kunnen concluderen dat excuses alleen onder zeer specifieke omstandigheden en in hele zeldzame gevallen kunnen leiden tot civielrechtelijke aansprakelijkheid."

"Sterker nog ik heb gezien dat rechters heel genuanceerd omgaan met excuses als bewijsmiddel en dat excuses in de rechtszaal ook positief kunnen uitpakken. Kortom de juridische risico’s, als die er al zijn, vallen in het niet bij de positieve effecten van excuses."  

Het onderzoek van Wijntjens richt zich niet op strafrechtelijke zaken, ze heeft dus niet onderzocht of het aanbieden van excuses ook een positief effect heeft voor mensen die verdacht worden van strafbare feiten.