De rijkste één procent moet zorgen maken om revolutie

Afgelopen week bleek in het Zwitserse Davos weer dat het zeer kleine groepje rijken op deze aarde steeds rijker wordt. Als er niets veranderd, mogen zij zich zo langzaamaan zorgen gaan maken over een opstand van de minder bedeelden. En dan hebben we het over fakkels en hooivorken; misschien zelfs een revolutie.

Daarover praat Jort Kelder met professor Bas Jacobs, hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In Davos presenteerde ontwikkelingsorganisatie Oxfam een overzicht van de ongelijkheid in de wereld. Er zijn wereldwijd zo’n 2043 miljardairs die samen zo’n 80 procent van alle nieuw verworven rijkdom opstrijken.

Onverdiend inkomen

"Ik maak mij zorgen omdat dit gaat over onverdiend inkomen. Prima als mensen rijk worden die hard werken en risico's nemen, daar heb ik geen enkel probleem mee", zegt Jacobs. “Waar ik wel een probleem mee heb is als mensen rijk worden door belasting te ontduiken of door een monopolie-positie te verwerven. De beloning die je ontvangt als je zo’n monopoliebedrijf runt, is een weerspiegeling van de marktmacht die je verworven hebt. Dat noemen economen onverdiend inkomen en dat is zorgelijk." Het gaat dan bijvoorbeeld om de grote techbedrijven als Google en Facebook.

Hooivorken

Professor Jacobs wijst op het verstorende effect van extreme ongelijkheid. "Er is een TED-talk van Nick Hanauer, een extreem rijke investeerder in Amazon, waarin hij wijst op het gevaar van een revolutie."

Jacobs: "Hij zegt in feite dat als wij doorgaan met het inrichten van de kapitalistische samenleving zoals we dat nu doen, dat dat ontaardt. Dat het ontspoort in politieke opstanden, in rebellie en misschien wel onteigening."

"Wat wij weten uit economisch onderzoek, is dat politieke instabiliteit optreedt wanneer ongelijkheden te extreem worden. Ik denk dat je dat op de hele wereld wel nu ziet. Je ziet in de hele westerse wereld politieke onrust, hele middenpartijen worden weggevaagd, kijk naar Frankrijk.”

Lek in belastingsysteem

In Nederland is er volgens professor Jacobs ook werk aan de winkel als het gaat om ongelijkheid. Ons belastingsysteem is volgens hem te weinig ingericht op belasting op kapitaalinkomen. "Het grote lek in ons belastingsysteem is de belasting op vermogen." Professor Jacobs doelt op de belasting op bijvoorbeeld woningen en pensioen, vermogen dat in feite gesubsidieerd wordt.

Als je iets wil doen aan de ongelijkheid in Nederland dan moet je het zoeken in de belasting op vermogen. Dat laten we in Nederland steeds na. Het is nu een lappendeken."