Natuurlijk voedsel bestaat niet

Het is dé hype in de keuken: natuurlijke ingrediënten. We koken het liefst vers en met al het goede van moeder natuur. Maar 100 procent natuurlijk voedsel bestaat helemaal niet meer in onze voedselketen, betoogt microbioloog dr Rosanne Hertzberger in dr Kelder en Co.

“Er is een groot verschil tussen het zaadje uit de moestuinen en het industriële zaaigoed dat door akkerbouwers wordt ingezet”, zegt ze. Het zaad dat door de land- en tuinbouw wordt gebruikt is namelijk volop veranderd en bewerkt door de mens.

Hertzberger denkt dat er geen enkel voedselproduct nog helemaal natuurlijk is. "Als je kijkt naar brood bijvoorbeeld. Ik ben nu bezig met een onderzoek naar broodgist. Dat is tot in de tandjes geoptimaliseerd en veranderd, en al die mutaties hebben we opgewekt en naar onze hand gezet. Dat is maar goed ook. Die natuur is wel een beetje overrated.”

Zonnebank

“Het is prachtig wat voor techniek je achter de schermen ziet, bij regenboogtomaatjes bijvoorbeeld. Die zijn niet van nature paars, groen, geel en bloedrood. Er zit een hele techniek achter, heel anders dan gewoon maar de mooiste tomaat selecteren en daar mee verder kweken.” 

Het dna en de genen in de zaden van de regenboogtomaatjes zijn namelijk met allerlei moderne technieken aangepast. “Die tomatenzaadjes worden onder een soort van zonnebank gelegd, onder UV-straling, zodat er heel veel mutaties in plaatsvinden. Er is dan altijd wel een gen dat muteert waardoor de kleur verandert. Die worden er dan uit geselecteerd." Zo kunnen er op industriële schaal tomaten gekweekt worden die allemaal precies dezelfde vorm, kleur en smaak hebben. Dat zou op natuurlijke wijze nooit kunnen.

Grens

In de Europese Unie is er een verbod op het gebruiken van genetisch gemanipuleerd materiaal in de voedselketen, dat betekent dat er niets aan de genen veranderd mag worden. Wel mag je zaden zodanig bewerken dat verandering als het ware vanzelf ontstaat. 

Er is een grens getrokken tussen wat er in de natuur in principe ook zou kunnen gebeuren, en wat ecologisch gezien onlogisch en onnatuurlijk is. "De vraag is dan dus: kan zo’n kruising in de natuur tot stand komen of niet", zegt dr. Hertzenberg. "In principe had een rode tomaat in de natuur ook kunnen muteren tot een gele tomaat. Dat is dus toegestaan."

"Maar als een katoenplant ineens een gen van een bacterie in zich krijgt waardoor hij een toxine aan gaat maken, een soort eigen bestrijdingsmiddel, en je niet meer hoeft te spuiten tegen ongedierte of schimmel, dan is de vraag wel of die bacterie ooit van nature in die plant terecht was gekomen. Die kans zó klein dat we zeggen: we hebben het over gentech." Dat is in de Europese Unie dus verboden, maar in andere landen zoals de VS en China zijn de regels niet zo streng.