'Corruptie is functioneel'

‘Shithole countries’, met die term omschreef Donald Trump Haïti, El Salvador en een aantal Afrikaanse landen tijdens een vergadering over immigratie in het Witte Huis. Achter gesloten deuren zou hij zijn frustratie over immigranten uit die ‘achterlijke landen’ op deze manier hebben geuit.

Trump haalde zich met zijn uitspraak internationale woede op de hals. Zijn uitspraak was natuurlijk weinig diplomatiek, maar zit er niet ook een kern van waarheid in? Zijn landen die al decennialang geteisterd worden door corruptie niet met recht 'shithole countries' te noemen?

Failed states

Prof. dr. Ewout Frankema, economisch historicus aan de Wageningen Universiteit, vindt de term onterecht. "Hij doelt waarschijnlijk op corruptie. Wat dat betreft doen de Noordwest-Europese landen het heel goed, vertelt Frankema. "Typische landen als Somalië, Haïti en Afghanistan, de typische failed states, bungelen onderaan." Maar die term is iets anders dan de term die Trump gebruikte, benadrukt hij. "Landen zijn geen shitholes."

Smeerolie

Het belangrijkste punt bij corruptie is volgens Frankema dat het zorgt voor stabiliteit in een land. "Corruptie is in weze functioneel. Het dient als smeerolie om de cohesie binnen een elite vorm te geven." Als er niet genoeg tegenkrachten zijn, of druk van buitenaf, dan kan de stabiliteit die corruptie geeft aan politieke regimes heel lang persistent zijn.