Doortje Smithuijsen: 'We hebben allemaal een beetje een hekel gekregen aan influencers'

Doortje Smithuijsen is te gast in Nooit Meer Slapen en praat met Pieter van der Wielen.

"Ik ben gefascineerd door mensen met heel veel mogelijkheden en keuzes. Hoe gedraagt iemand zich al hij of zij een overvloed aan mogelijkheden heeft? In de digitale wereld is zo dat in de meest vergaande vorm: je kan daar alles zijn wat je wil. Dus wat kiezen we dan?"

Hoewel het lijkt alsof internet en sociale media onze wereld compleet hebben veranderd zijn er volgens Smithuijsen ook veel dingen nog precies zoals ze altijd waren: "We hebben menselijke behoeftes alleen de manier waarop we die vormgeven verandert constant, en steeds sneller."

Herkenbaar

Doortje Smithuijsen herkent veel van zichzelf en de mensen om haar heen in het leven van de social media influencers. "We leven in een economie waarin we alles uit onszelf moeten halen, en daarbij raken we zo erg doordrongen van het idee er altijd wel iemand beter is dan jij. Ja, dan word je vanzelf ook een soort influencer, ga je jezelf verkopen en presenteren."

"We proberen allemaal op dezelfde manier uniek te zijn", door met 'polaroid filters' onze foto’s te bewerken, bijvoorbeeld. "Ik vind het erg interessant dat mensen authenticiteit proberen te fabriceren met een app." Het onderstreept de 'nepheid' van onze social media accounts en tegelijkertijd ons kuddegedrag.

Gelukkig online?

"Ik merk dat mensen heel graag willen horen dat influencers uiteindelijk niet gelukkig worden van wat ze doen. Maar ik denk toch dat dat per persoon verschilt, of dat uiteindelijk ook zo is."

Ze zag dat mensen vooral snel ongelukkig worden van hun eigen digitale weerspiegeling wanneer zij zichzelf daarmee gingen vergelijken. "Want de onlineversie van jou is altijd beter dan de analoge versie. Want het echte leven is menselijk." Als influencers hun online profiel blijven zien als werk en als handelswaar, staat ze vaak een stuk stabieler in het leven.

"Ik heb mensen gesproken die met een bewerkte Instagram foto naar de plastisch chirurg gingen en zeiden: 'doe mij dit maar'. Dan gaat de werkelijkheid en een fantasie door elkaar heenlopen. En waar houdt het dan op? Hoe ver kun je jezelf blijven perfectioneren, dat is oneindig toch?" De oneindige vrijheid en de talloze mogelijkheden slaat dan vaak om in een opdracht: het kán, dus het móét.

Hekel aan influencers

"We hebben allemaal een beetje ene hekel gekregen aan influencers en dat wordt denk ik alleen maar meer", zegt Doortje Smithuijsen. "Maar de krachten waardoor zij worden voortgestuwd, die werken op ons allemaal, alleen hebben wij dat zelf niet zo goed door."

"De drang om gezien te worden, om meetbaar resultaat te boeken, en de behoefte dat dat gezien wordt en niet onopgemerkt blijft", die behoeftes zijn van alle tijd en hebben wij allemaal.

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.