Minder slaap nodig als oudere? Je brein weet niet beter

Er bestaat een aanzienlijke hoeveelheid studies waaruit blijkt dat oudere mensen over het algemeen minder slaap nodig hebben dan jonge personen.

Als bijvoorbeeld zowel jongeren als ouderen de opdracht krijgen om te proberen extreem lang te slapen, lukt dit bij ouderen minder goed. In de omgekeerde situatie, wanneer ouderen en jongeren van hun noodzakelijke slaap onthouden worden, hebben ouderen veel minder behoefte om slaap in te halen dan de jongeren. En wanneer beide groepen een slaaptekort hebben, voelen ouderen zich ook minder moe dan jongvolwassenen. Ook lijkt het slaaptekort minder invloed op hun aandachtsspanne overdag te hebben.

Geen ideale methode

Maar het kan ook zijn dat deze studies niet het volledige plaatje tonen. Zo wees een ander onderzoek uit dat jongeren over een periode van 14 nachten met te weinig slaap (vier tot zes uur) zich steeds minder moe begonnen te voelen, terwijl hun dagelijkse cognitieve prestaties wel degelijk verder achteruit gingen. Nagaan of mensen slaaptekort ervaren zou daarmee geen ideale methode zijn om te onderzoeken hoeveel slaap het lichaam écht nodig heeft om optimaal te functioneren.

Daarnaast zijn objectieve verschillen in de cognitieve prestaties tussen ouderen en jongeren met een slaaptekort misschien niet helemaal met elkaar te vergelijken. Deze worden over het algemeen sowieso minder met het ouder worden. Volgens de onderzoekers zouden ouderen op cognitief vlak daarom misschien moeilijk slechter kunnen presteren, dan ze in optimale slaapomstandigheden zouden doen.

Hoe minder goed slapen ouderdom kan versterken

Door de dag heen stapelen mensen bovendien het hormoon adenosine in hun lichaam op. Hoe meer adenosine mensen in hun lichaam hebben, hoe vermoeider ze aan het einde van de dag zijn. Daarom vermoeden wetenschappers dat dit hormoon (samen met andere slaaphormonen) ons ’s avonds slaperig maakt.

Een Duits onderzoek ontdekte dat het brein bij het ouder worden steeds meer receptoren verliest die deze adenosine kunnen opnemen. En dat terwijl de dagelijkse adenosine-hoeveelheden bij ouderen hoger liggen dan bij jongeren.

Dat zou dus kunnen betekenen dat, in plaats van een steeds kleiner wordende noodzaak aan slaap, ouderen juist minder goed aan die slaap kunnen komen die het lichaam uiteindelijk nodig heeft. En aangezien slaap noodzakelijk is om het lichaam te laten herstellen van de vorige dag, zou een voortdurend minder goede slaap dus een versterkend effect hebben op het verouderen van het lichaam. Jammer genoeg bestaat er nog geen manier om dat verminderend vermogen om adenosine op te nemen tegen te gaan.

De onderzoekers benadrukken wel dat hun conclusies voorlopig zijn. Er is er natuurlijk ruimte voor individuele verschillen tussen mensen en het is belangrijker een goede slaapkwaliteit te hebben dan lang te slapen.

Dit artikel werd verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR)

Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in de Ochtend