Wetenschap & Techniek

Nee, het populaire beeld van de menselijke evolutie klopt echt niet

foto: NPO Radio 1foto: NPO Radio 1

Nieuws
Nee, het populaire beeld van de menselijke evolutie klopt echt niet

[NTR] Het leek zo simpel: de moderne mens verliet zo’n 60.000 jaar geleden het oosten van Afrika en verspreidde zich van daaruit over de rest van de wereld. Niets daarvan: de menselijke evolutie verliep net zo chaotisch als bij andere diersoorten, werd in 2017 definitief duidelijk.

In de eerste helft van het jaar bleken botten van de Homo naledi veel jonger dan gedacht. Deze primitieve mensensoort liep zo’n 300 duizend jaar geleden tegelijk met vroege Homo sapiens in Zuid-Afrika rond. Het liet zien dat menselijke evolutie net zo chaotisch verliep als bij andere diersoorten.

Niet te onderscheiden van de moderne mens

Fossielen die vlak daarna wereldkundig werden gemaakt, deden er nog een schepje bovenop. Het gaat om botten, gevonden in Marokko, die anatomisch veel moderner zijn dan eerder werd aangenomen. Het gezicht van deze oermensen zou waarschijnlijk nauwelijks te onderscheiden zijn geweest van dat van de hedendaagse mens. Nog opmerkelijker is de datering van het materiaal: de fossielen blijken 315 duizend jaar oud te zijn. Daarmee zijn ze de oudste H. sapiens botten ooit gevonden.

Met z'n allen in heel Afrika

Hoe meer fossielen gevonden worden, hoe minder er overblijft van het populaire beeld dat onze evolutie weergeeft als een rij mannen die steeds rechterop gingen lopen en grotere hersenen kregen. Dit nieuwe onderzoek plaatst H. sapiens in een tijd waarin op zijn minst nog vijf andere mensensoorten rondliepen op aarde. Een deel hiervan zag er veel aapachtiger uit en had kleinere hersenen.

Ook is het met deze nieuwe fossielen niet langer houdbaar om Oost-Afrika als wieg van de mensheid te noemen. Wetenschappers denken dat onze afstamming heel Afrika besloeg. Vermoedelijk leefde op het continent een mozaïek van groepen H. sapiens die zowel oude als moderne trekken hadden.

Recept voor succes - en ondergang

Een van deze groepen ontwikkelde gaandeweg onze kenmerkende ronde schedel en unieke cognitieve capaciteiten. Wij danken hier ons succes aan. Vermoedelijk kostte het alle andere mensensoorten de kop.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).