Wetenschappers krijgen gedachtenlezen steeds beter onder de knie

Goed, de proefpersonen moesten langere tijd doodstil blijven liggen in een fMRI-scanner, lijvige apparaten die je niet even ergens ongezien verstopt. Voorlopig is de privacy van je gedachten dus nog wel even gewaarborgd. Maar dat maakt de prestatie van een team breinvorsers van Carnegie Mellon University niet minder indrukwekkend. Ze zijn erin geslaagd om te voorspellen aan welke zin iemand dacht, puur door naar zijn of haar hersenactiviteit te kijken.

Algoritme voor gedachtenlezen

Helemaal vrij waren de proefpersonen niet in hun keuze. Ze moesten kiezen uit 240 voorgeselecteerde zinnen. Een slim computerprogrammaatje ging vervolgens aan de slag, op zoek naar overeenkomsten tussen die zinnen en de hersenactiviteit van mensen die eraan dachten. Om dat trainen wat te vergemakkelijken, hadden de wetenschappen de zinnen onderverdeeld in verschillende bouwsteentjes, zoals personen, omgeving, sociale interactie en fysieke gebeurtenissen.

En zie: na die training gokte het algoritme in 87 procent van de gevallen correct welke zin in iemands hoofd omging. Andersom werkt het trouwens ook: leg de computer een van de 240 zinnen voor, en hij voorspelt behoorlijk accuraat de bijbehorende hersenactiviteit.

NPO Radio1 rapporteerde al eerder over wetenschappelijke gedachtenlezers:

Brein in kaart brengen

De onderzoekers zelf zijn enthousiast en zien dit als een eerste stap richting de ontwikkeling van een kaart met daarop alle typen kennis die een brein kan bevatten. Dat zou goed nieuws zijn voor locked-in patiënten, die nog volledig bij bewustzijn zijn, maar geen enkele controle meer hebben over hun lichaam. Zij zouden op termijn wellicht kunnen communiceren via een hersenscanner.

Voor mensen die gesteld zijn op de privacy van hun gedachten is het te hopen dat hersenscanners op termijn niet draagbaar of onzichtbaar worden.

Niet alleen woorden, ook beelden

Dit soort onderzoek beperkt zich overigens niet tot de woordelijke gedachten in iemands brein. Een aantal jaren geleden probeerden wetenschappers al eens om op basis van hersenactiviteit te voorspellen aan welke beelden iemand dacht. Dat leverde in sommige gevallen een opmerkelijk goed resultaat op. In de video hieronder zie je links de originele beelden, en rechts de beelden die de computer op basis van de hersenactiviteit van proefpersonen creëerde:

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap
Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Dinsdag en vrijdag rond 10.50 uur in De Ochtend

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).